Η Παγκόσμια Ημέρα Αποδημητικών Πτηνών (Word Migratory Bird Day) γιορτάζεται δύο φορές κάθε χρόνο: το δεύτερο Σάββατο του Μαΐου (14 Μαΐου 2022) και το δεύτερο Σάββατο του Οκτωβρίου (8 Οκτωβρίου 2022). Η πρωτοβουλία ανήκει στο Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) και σκοπό έχει να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη σχετικά με την προστασία των αποδημητικών πτηνών και των οικοτόπων τους.
Δύο φορές τον χρόνο, την άνοιξη και το φθινόπωρο, δισεκατομμύρια πουλιά μετακινούνται σε τεράστιες αποστάσεις σε ολόκληρο τον κόσμο. Τα μεταναστευτικά πουλιά χρησιμοποιούν τρεις κύριες διαδρομές: Την αφρικανική-ευρασιατική, την ανατολική ασιανοαυστραλιανή και την αμερικανική. Πρωταθλητής στις μετακινήσεις αυτές είναι το χιονογλάρονο (Tern Sterna Paradisaea), ένα πραγματικά μοναδικό είδος που μεταναστεύει από την Αρκτική στην Ανταρκτική και πάλι πίσω κάθε χρόνο.
O ρόλος της κλιματικής αλλαγής στην μετανάστευση των πτηνών
Ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας, δηλαδή της καύσης ορυκτών καυσίμων, παρατηρούμε μια παγκόσμια θέρμανση του κλίματος της Γης από την προβιομηχανική περίοδο (έτη 1850-1900). Η χρήση ορυκτών καυσίμων, μεταξύ άλλων, έχει οδηγήσει σε αύξηση των επιπέδων των αερίων του θερμοκηπίου που παγιδεύουν θερμότητα στην ατμόσφαιρα της Γης. Μεγαλύτερες συγκεντρώσεις CO2 και άλλων αερίων του θερμοκηπίου, όπως το μεθάνιο, που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα μειώνουν τη φυσική απώλεια θερμότητας από τη Γη και, ως εκ τούτου, οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί σημαντικά στον πλανήτη μας.
Η θέρμανση της επιφάνειας της γης επηρεάζει επίσης τη συχνότητα και την ένταση των ακραίων κλιματικών συνθηκών, συμπεριλαμβανομένων των καιρικών φαινομένων, των πλημμυρών και της ξηρασίας. Όλες αυτές οι αλλαγές έχουν σημαντικές συνέπειες για τους οικοτόπους και τα πουλιά που βασίζονται σε αυτούς για την επιβίωση.
Υπάρχουν ουσιαστικές ενδείξεις ότι πολλά είδη αποδημητικών πτηνών έχουν επηρεαστεί από τις πρόσφατες κλιματικές διακυμάνσεις. Οι επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη και της περιοχής που ζούν τα πτηνά λειτουργούν σε πολλά επίπεδα, από ατομικά ως έιδος έως και ολόκληρα οικοσυστήματα. Σε επίπεδο είδους, αυτές οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν αλλαγές στις κατανομές των ειδών και στη συμπεριφορά. Μακροχρόνιες μελέτες δείχνουν ότι, δεδομένης της άυξησης της θερμοκρασίας της Γης, πολλά αποδημητικά πουλιά φτάνουν νωρίτερα την άνοιξη.
Τα πουλιά είναι φρουροί των πρόσφατων περιβαλλοντικών αλλαγών που συμβαίνουν σε όλη την Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες. Οι παρατηρούμενες αλλαγές που προκαλούνται από τον άνθρωπο στο κλίμα της Γης επηρεάζουν την άγρια ζωή και τα οικοσυστήματα, αλλά και τη δική μας καθημερινή ζωή. Οι κίνδυνοι και η έκθεση ποικίλλουν μεταξύ των περιοχών, αλλά πρέπει όλοι να αναλάβουμε την ευθύνη για τον μετριασμό των παραγόντων της κλιματικής αλλαγής μέσω των συνεχιζόμενων δράσεων και προσπαθειών πολιτών και θεσμών, σε όλες τις γωνιές του κόσμου.
Στο παρακάτω βίντεο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Copernicus, παρουσιάζεται ο κύκλος αποδήμησης των λευκών πελαργών (white stork) στην Ευρώπη ολόκληρο το έτος.
Πηγές: worldmigratorybirdday.org, Copernicus.eu
