Η ατμόσφαιρα της γης αντέδρασε αναπάντεχα στη μείωση των εκπομπών αερίων ρύπων κατά τη διάρκεια της πανδημίας, δείχνοντας πόσο στενά συνδέονται η θέρμανση του κλίματος και η ατμοσφαιρική ρύπανση.
Οι παγκόσμιοι περιορισμοί κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 προκάλεσαν τεράστιες μειώσεις στις μετακινήσεις και σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες, με αποτέλεσμα χαμηλότερες εκπομπές αερίων ρύπων. Μια ολοκληρωμένη νέα έρευνα των επιπτώσεων της πανδημίας στην ατμόσφαιρα, χρησιμοποιώντας δορυφορικά δεδομένα από τη NASA και άλλους διεθνείς διαστημικούς οργανισμούς, παρουσιάζει ορισμένα απροσδόκητα ευρήματα. Η μελέτη προσφέρει επίσης πληροφορίες για την αντιμετώπιση των διπλών απειλών της θέρμανσης του κλίματος και της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. «Έχουμε ξεπεράσει το σημείο όπου μπορούμε να τα θεωρήσουμε ως δύο ξεχωριστά προβλήματα», δήλωσε ο Joshua Laughner, επικεφαλής της νέας μελέτης από το πανεπιστήμιο Caltech της Καλιφόρνια. «Για να κατανοήσουμε τι προκαλεί αλλαγές στην ατμόσφαιρα, πρέπει να εξετάσουμε πώς η ποιότητα του αέρα και το κλίμα επηρεάζουν το ένα το άλλο».
Η εργασία, η οποία δημοσιεύθηκε πρόσφατα στα Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, και στην οποια συμμετείχαν περίπου 20 αμερικανικά και διεθνή πανεπιστήμια, ομοσπονδιακοί κρατικοί φορείς και εργαστήρια, ξεχωρίζει τέσσερα ατμοσφαιρικά συστατικά για εις βάθος μελέτη: τα δύο πιο σημαντικά αέρια του θερμοκηπίου, το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο, καθώς και δύο ατμοσφαιρικούς ρύπους, οξείδια του αζώτου και μικροσκοπικά νιτρικά σωματίδια.
Διοξείδιο του άνθρακα (CO2)
Το πιο αναπάντεχο αποτέλεσμα, όπως σημείωσαν οι συγγραφείς, είναι ότι ενώ οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO2) μειώθηκαν κατά 5,4% το 2020, η ποσότητα του CO2 στην ατμόσφαιρα συνέχισε να αυξάνεται με περίπου τον ίδιο ρυθμό όπως τα προηγούμενα χρόνια. «Κατά τη διάρκεια προηγούμενων κοινωνικοοικονομικών διαταραχών, όπως η έλλειψη πετρελαίου το 1973, μπορούσαμε να δούμε αμέσως μια αλλαγή στον ρυθμό αύξησης του CO2», δήλωσε ο David Schimel, επικεφαλής της ομάδας άνθρακα του εργαστηρίου JPL της NASA και μέλος της ερευνητικής ομάδας. «Όλοι περιμέναμε να δούμε κάτι παρόμοιο και αυτή τη φορά».
Χρησιμοποιώντας δεδομένα από τον δορυφόρο Orbiting Carbon Observatory-2 της NASA που εκτοξεύτηκε το 2014 και το ατμοσφαιρικό μοντέλο του NASA Goddard Earth Observing System, οι ερευνητές εντόπισαν αρκετούς λόγους που δικαιολογούν το αποτέλεσμα: Πρώτον, ενώ η πτώση των εκπομπών κατά 5,4% ήταν σημαντική, η αύξηση των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων ήταν εντός του κανονικού εύρους της διακύμανσης από έτος σε έτος, η οποία προκαλείται από φυσικές διεργασίες. Επίσης, οι ωκεανοί δεν απορρόφησαν τόσο πολύ CO2 από την ατμόσφαιρα όπως τα τελευταία χρόνια – πιθανώς σε μια απροσδόκητα γρήγορη απόκριση στη μειωμένη πίεση του CO2 στον αέρα στην επιφάνεια του ωκεανού.
Ατμοσφαιρικοί Ρύποι και Μεθάνιο
Τα οξείδια του αζώτου (NOx) παρουσία ηλιακού φωτός μπορούν να αντιδράσουν με άλλες ατμοσφαιρικές ενώσεις και να δημιουργήσουν όζον, έναν αέριο ρύπο, επικίνδυνο για την υγεία του ανθρώπου, των ζώων και των φυτών. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η μόνη τους αντίδραση, αφού οι χημεία των ενώσεων NOx είναι απίστευτα περίπλοκη.
Όπως είχε ήδη αναφερθεί, οι μειώσεις των NOx που σχετίζονται με τον COVID οδήγησαν γρήγορα σε παγκόσμια μείωση του όζοντος. Η νέα μελέτη χρησιμοποίησε δορυφορικές μετρήσεις μιας ποικιλίας ρύπων για να αποκαλύψει μια λιγότερο θετική επίδραση του περιορισμού των NOx. Αυτός ο ρύπος αντιδρά για να σχηματίσει ένα βραχύβιο μόριο που ονομάζεται ρίζα υδροξυλίου, το οποίο παίζει σημαντικό ρόλο στη διάσπαση των μακρόβιων αερίων στην ατμόσφαιρα. Μειώνοντας τις εκπομπές NOx –όσο ευεργετικές κι αν ήταν για τον καθαρισμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης– η πανδημία περιόρισε επίσης την ικανότητα της ατμόσφαιρας να καθαριστεί από ένα άλλο σημαντικό αέριο του θερμοκηπίου: το μεθάνιο.
Το μεθάνιο είναι πολύ πιο αποτελεσματικό από το CO2 στην παγίδευση θερμότητας στην ατμόσφαιρα. Οι εκτιμήσεις για το πόσο και ποιές εκπομπές μεθανίου μειώθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας είναι αβέβαιες επειδή ορισμένα ανθρώπινα αίτια- όπως η κακή συντήρηση των υποδομών πετρελαιοπηγών- δεν είναι καλά τεκμηριωμένα, ωστόσο μια μελέτη υπολόγισε ότι η μείωση ήταν 10%. Πάντως, όπως και με το CO2, η πτώση των εκπομπών δεν μείωσε τη συγκέντρωση μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Αντίθετα, το μεθάνιο αυξήθηκε κατά 0,3% το προηγούμενο έτος – με ταχύτερο ρυθμός από οποιαδήποτε άλλη στιγμή την τελευταία δεκαετία. Με λιγότερα NOx, υπήρχαν λιγότερες ρίζες υδροξυλίου για την απομάκρυνση του μεθανίου, οπότε παρέμεινε περισσότερο στην ατμόσφαιρα περισσότερο.
Μαθήματα από την Πανδημία
Οι εκπομπές επέστρεψαν στα επίπεδα σχεδόν προ της πανδημίας έως το δεύτερο μέρος του 2020, παρά τη μειωμένη δραστηριότητα σε πολλούς τομείς της οικονομίας. «Αυτό υποδηλώνει ότι η μείωση της δραστηριότητας σε αυτούς τους βιομηχανικούς και οικιακούς τομείς δεν είναι πρακτική βραχυπρόθεσμα» ως μέσο μείωσης των εκπομπών, σημείωσε η μελέτη. «Η μόνιμη μείωση των εκπομπών αυτών των τομέων θα απαιτήσει τη μετάβασή τους σε τεχνολογία χαμηλών εκπομπών άνθρακα».
Πηγή: NASA Jet Propulsion Laboratory
Περισσότερα: https://www.nasa.gov/feature/jpl/local-lockdowns-brought-fast-global-ozone-reductions-nasa-finds
