Υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες καταγράφηκαν τον Δεκέμβριο-Ιανουάριο του 2023/2024 στη Μεσόγειο θάλασσα, στην καρδιά ενός ασυνήθιστα θερμού χειμώνα, με τις μεγαλύτερες αποκλίσεις να παρατηρούνται στην Ανατολική Μεσόγειο, ήδη από τα μέσα Νοεμβρίου 2023 [1]. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη θαλάσσιων καυσώνων Κατηγορίας 1 στο μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης, οι οποίοι εντάθηκαν (Κατηγορία 2) από τα τέλη του φθινοπώρου κυρίως στην Ανατολική Μεσόγειο, εν μέσω γενικευμένης επικράτησης συνθηκών θαλάσσιου καύσωνα σε Ατλαντικό Ωκεανό και Ερυθρά Θάλασσα από τις αρχές Οκτωβρίου 2023 [2].

Πιο συγκεκριμένα, η επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας τις πρώτες ημέρες του 2024 έχει ξεπεράσει τα κανονικά για την εποχή επίπεδα κατα 4 – 6 °C (μέσος όρος θερμοκρασίας μεταξύ 2008-2020) στο Αιγαίο, τη Βόρεια Αδριατική και Μαύρη Θάλασσα, στη Θάλασσα του Λεβάντε και το Νοτιοανατολικό Ιόνιο πέλαγος. Οι περιοχές της Δυτικής Μεσογείου (Τυρρηνική Θάλασσα, Βαλεαρίδες Νήσοι) παρουσιάζουν μικρότερες αποκλίσεις, της τάξεως 1 – 3 °C, ενώ η θερμοκρασία κυμαίνεται κοντά στον μέσο όρο στα βορειοδυτικά (Κόλπος του Λέοντα, Λιγυρικό Πέλαγος).

Οι αυξανόμενες τιμές επιφανειακής θερμοκρασίας στη Μεσόγειο Θάλασσα τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν οδηγήσει στην συχνότερη εμφάνιση θαλάσσιων καυσώνων, που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ένταση, διάρκεια, και χωρική κάλυψη. Η ανάπτυξη των φαινομένων αυτών ευνοείται από συνθήκες αντικυκλωνικής κυκλοφορίας στην ατμόσφαιρα και κατά συνέπεια χαμηλής έντασης ανέμους, παρόμοιες με αυτές των τελευταίων ημερών, λόγω της μεγάλης συσσώρευσης θερμότητας στο επιφανειακό στρώμα του ωκεανού. Οι θαλάσσιοι καύσωνες προκαλούν απότομες αλλαγές στα θαλάσσια οικοσυστήματα [3] καθώς και καταστροφές στις ιχθυοκαλλιέργειες [4] με σημαντικό οικονομικό αντίκτυπο.

Εικόνα 1. Αποκλίσεις της θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας από την μέση τιμή της περιόδου 2008-2020 στην περιοχή της Μεσογείου στις 4 Ιανουαρίου 2024. Πηγή δεδομένων: Marine/Copernicus. Επεξεργασία & οπτικοποίηση δεδομένων: Climatebook.gr

Πηγή δεδομένων: Marine/Copernicus.

[1] https://climatebook.gr/i-thermokrasia-tis-thalassas-stin-mesogeio-sta-mesa-noemvriou-2023-kafsonas-tis-thalassas-katigorias-2-amp-3-stin-anatoliki-mesogeio/

[2] https://www.marineheatwaves.org/tracker.html

[3] https://www.kathimerini.gr/society/562551490/mesogeios-kai-to-aperanto-galazio-flegetai

[4] https://www.iefimerida.gr/ellada/thessaloniki-mydokalliergeies-thermaiko-kolpo