Γράφει ο Κωνσταντής Αλεξόπουλος*
Μία από τις βασικότερες λειτουργίες των βουνών ανά τον κόσμο, είναι ο κρίσιμος ρόλος που διαδραματίζουν στη ρύθμιση του κλίματος και την παροχή νερού. Στο κατά βάση ξηρό κλίμα της Ελλάδας, οι ορεινές περιοχές είναι ζωτικής σημασίας, καθώς το χιόνι των μεγάλων υψομέτρων τροφοδοτεί την ροή των ποταμών και συμβάλει στην αναπλήρωση του υδροφόρου ορίζοντα.
Ωστόσο, η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή επηρεάζει ολοένα και περισσότερο τις εύθραυστες αυτές διεργασίες. Καθώς τα βουνά που περιβάλλουν τη λεκάνη της Μεσογείου θερμαίνονται με ρυθμούς κατά πολύ ταχύτερους συγκριτικά με άλλες περιοχές του πλανήτη (περίπου 20% από τον παγκόσμιο μέσο όρο), παρατηρούνται ολοένα και λιγότερες ποσότητες χιονιού τον χειμώνα, αλλά και πρόωρο λιώσιμό τους την άνοιξη. Ως εκ τούτου, μικρές λεκάνες απορροής χωρίς την δυνατότητα συγκράτησης και ανακατανομής αυτού του νερού για οικιακή, αγροτική, και βιομηχανική χρήση, καταλήγουν να χάνουν μεγάλες ποσότητες υδάτινων πόρων ανεκμετάλλευτες, καθώς αυτές εκρέουν στη θάλασσα κατά τη διάρκεια μίας εποχής που – για ένα μικρό χρονικό διάστημα – το πολύτιμο αυτό αγαθό μοιάζει άφθονο.
Το πρόωρο λιώσιμο όμως του χιονιού, συνεπάγεται με λιγότερο νερό κατά τη διάρκεια των απερχόμενων μηνών του καλοκαιριού, μέχρι την έναρξη της νέας υδρολογικής χρονιάς, το φθινόπωρο. Με τις έντονες επιπτώσεις αυτού του φαινομένου ήρθαν αντιμέτωποι οι νομοί της Βόρειας Ιταλίας κατά της διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού του 2022. Η σημαντική μείωση της χειμερινής χιονόπτωσης στις Άλπεις είχε ως αποτέλεσμα το λιώσιμο του χιονιού έως και 97 μέρες πρόωρα στα χαμηλά υψόμετρα και 45 στα υψηλά, και κατά συνέπεια, τη μείωση της ροή του ποταμού Πάδου την άνοιξη, έως και 70% συγκριτικά με τον μέσο όρο 2011-20211.
1 Avanzi, et al. 2024. Winter snow deficit was a harbinger of summer 2022 socio-hydrologic drought in the Po Basin, Italy. Commun Earth Environ 5, 1–12.
*Ο Κωνσταντής Αλεξόπουλος έχει σπουδάσει “Ocean Science and Marine Conservation” στο Πανεπιστήμιο του Plymouth, UK, και είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Scott Polar Research Institute, στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. Είναι επίσης ο επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος LiMnADs
