Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει πετύχει τους τρεις κύριους στόχους της για το Kλίμα και την Eνέργεια έως το 2020, σύμφωνα με νέα αξιολόγηση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). Ο στόχος του 2030 για μείωση κατά 55 % των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου μπορεί να επιτευχθεί εάν καταβληθούν επιπλέον προσπάθειες και υιοθετηθούν και εφαρμοστούν νέες πολιτικές.

Η έκθεση του ΕΟΠ «Τάσεις και Προβολές στην Ευρώπη για το 2021» εκτιμά ότι η ΕΕ πέτυχε τους τρεις στόχους της για το Kλίμα και την Eνέργεια για το 2020, για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 20% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, αυξάνοντας το μερίδιο χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 20% και βελτιώνοντας την ενεργειακή απόδοση κατά 20 %.

Σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία του ΕΟΠ, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της ΕΕ μειώθηκαν κατά 10 % από το 2019 έως το 2020. Η μεγάλη πτώση σχετιζόταν έντονα με την πανδημία Covid-19, ωστόσο το μέγεθος αυτής της επίδρασης παραμένει αβέβαιο σε σχέση με τον ρόλο των πολιτικών για το κλίμα. Συγκριτικά, από το 2018 έως το 2019, οι εκπομπές της ΕΕ μειώθηκαν ήδη κατά 4%.

Επιτεύχθηκαν οι στόχοι 20-20-20
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΕΟΠ, το 2020, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ-27 ήταν 31 % χαμηλότερες από ό,τι το 1990 (ακαθάριστες εκπομπές), κάτι που συνιστά σημαντική υπέρβαση του στόχου μείωσης κατά 20 %. Ωστόσο, μόνο 21 κράτη μέλη πέτυχαν τον εθνικό τους στόχο το 2020, με βάση προκαταρκτικά δεδομένα. Αυτό σημαίνει ότι η Βουλγαρία, η Κύπρος, η Φινλανδία, η Γερμανία, η Ιρλανδία και η Μάλτα θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν ευελιξίες, όπως η αγορά ποσοστώσεων εκπομπών από άλλες χώρες της ΕΕ, για να συμμορφωθούν με τους νομικούς τους στόχους.

Οι οικονομικοί τομείς στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (Emissions Trading System- ETS), συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και της βαριάς βιομηχανίας, έχουν επιτύχει πολύ ισχυρότερες περικοπές εκπομπών από άλλους τομείς “κοινής προσπάθειας”, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, των κτιρίων και της γεωργίας.

Οι προκαταρκτικές εκτιμήσεις του ΕΟΠ δείχνουν ότι η ΕΕ πέτυχε μερίδιο 21,3 % των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην κατανάλωση ενέργειας το 2020. Σύμφωνα με την ανάλυση του ΕΟΧ, η συνολική θετική πρόοδος οφείλεται κυρίως στην αυξημένη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για ηλεκτρική ενέργεια, θέρμανση και ψύξη. Η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις μεταφορές αυξάνεται πιο αργά, με τα προκαταρκτικά στοιχεία δείχνουν ότι η ΕΕ πέτυχε μόλις τον στόχο του 10 % για χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στον τομέα.

Η επίτευξη μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας κατά 20% φαινόταν απίθανη για πολλά χρόνια, ωστόσο τα εκτεταμένα lockdown το 2020, λόγω του COVID-19, φαίνεται ότι ώθησαν την κατανάλωση πρωτογενούς και τελικής ενέργειας της ΕΕ κάτω από τα επίπεδα-στόχους, κατά 5% και 3% αντίστοιχα, . Θα χρειαστεί να διατηρηθούν περαιτέρω μειώσεις στην κατανάλωση ενέργειας για να συνεχιστεί η πορεία προς τους μακροπρόθεσμους στόχους.

Προς το 2030
Η ΕΕ ενέκρινε πρόσφατα στόχο μείωσης των καθαρών εκπομπών κατά 55 % έως το 2030, ο οποίος λαμβάνει υπόψη τις αφαιρέσεις άνθρακα από τις δασοκομικές δραστηριότητες. Αυτός ο στόχος ανοίγει το δρόμο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ έως το 2050.

Ο ΕΟΠ εκτιμά ότι οι καθαρές εκπομπές της ΕΕ το 2020 ήταν κατά 34 % χαμηλότερες από ό,τι το 1990. Σύμφωνα με τις τελευταίες διαθέσιμες εθνικές προβλέψεις, η εφαρμογή των πολιτικών και μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια που σχεδιάζονται επί του παρόντος σε εθνικό επίπεδο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των καθαρών εκπομπών κατά 41 % έως το 2030. Αυτές οι προβλέψεις, ωστόσο, δεν λαμβάνουν ακόμη υπόψη τα νέα μέτρα που προτείνονται στη δέσμη μέτρων για το κλίμα «Fit for 55» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, για την επίτευξη του στόχου καθαρής μείωσης κατά 55%. Χρειάζονται επομένως πρόσθετες μειώσεις των εκπομπών, οι οποίες μπορούν να ωθήσουν την ΕΕ προς τον στόχο του 55 % έως το 2030, και προς την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.

Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι η συνεχής εισαγωγή ανανεώσιμων πηγών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να διατηρηθεί για να επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει επίσης να καλύπτουν πολύ μεγαλύτερο μερίδιο της ενέργειας που χρησιμοποιείται για θέρμανση, ψύξη και μεταφορά, και απαιτούνται νέες εξελίξεις, όπως η επέκταση της θέρμανσης και της ψύξης κατά περιοχές και η ενσωμάτωση άλλων φορέων ενέργειας εκτός από τη βιοενέργεια.

Η επίτευξη του στόχου της ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση του 2030 θα απαιτήσει επίσης σημαντικά ταχύτερη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, σε σύγκριση με τα κέρδη απόδοσης που επιτεύχθηκαν από το 2005 έως το 2020.

Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος- ΕΟΠ (European Environment Agency)
Περισσότερα: https://www.eea.europa.eu/highlights/eu-achieves-20-20-20
https://climate-energy.eea.europa.eu/
H έκθεση “Trends and Projections in Europe 2021” του ΕΟΠ
https://www.eea.europa.eu/…/trends-and-projections-in