Οι ωκεανοί θερμαίνονται και η μέση στάθμη της επιφάνειας της θάλασσας ανεβαίνει με ανησυχητικούς ρυθμούς κατά τις τελευταίες δεκαετίες.

Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (World Meteorological Organization – WMO), το κλίμα του πλανήτη βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο και όλα τα δεδομένα δείχνουν ισχυρή πιθανότητα για μακροχρόνιες επιπτώσεις που θα επηρεάσουν τόσο την παρούσα όσο και τις επόμενες γενιές.

Ωκεανοί

Περίπου το 90% της συσσωρευόμενης θερμότητας στον πλανήτη αποθηκεύεται στους ωκεανούς. Μελέτες δείχνουν ότι τα ανώτερα 2000 μέτρα των θαλασσών συνέχισαν να θερμαίνονται κατά το 2019, δημιουργώντας ένα νέο ρεκόρ, ενώ οι πρώτες εκτιμήσεις για το 2020 δείχνουν ότι η θέρμανση συνεχίστηκε. Όλα τα δεδομένα συγκλίνουν στο ότι η θέρμανση των ωκεανών ήταν ιδιαίτερα ισχυρή κατά τις 2 τελευταίες δεκαετίες ενώ οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας τους θα συνεχιστεί και στο μέλλον.

Το μεγαλύτερο μέρος των ωκεανών έζησε τουλάχιστο ένα «ισχυρό» επεισόδιο θαλάσσιας θέρμανσης (Marine Heatwave) μέσα στο 2021, με εξαίρεση το ανατολικό τμήμα του Ειρηνικού πέριξ του Ισημερινού (εξαιτίας του φαινομένου La Niña) και του Νοτίου ή αλλιώς Ανταρκτικού Ωκεανού. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι Θάλασσες Laptev και Beaufort στον Αρκτικό Ωκεανό επλήγησαν από «πολύ ισχυρά» και «ακραία» επεισόδια θαλάσσιας θέρμανσης από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο του 2021.

Οι ωκεανοί απορροφούν το 23% περίπου των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του Άνθρακα (CO₂) και συμβάλουν στην αποφόρτιση της ατμόσφαιρας από αυτό, με αποτέλεσμα να γίνονται περισσότερο όξινοι. Το επιφανειακό τους pH μειώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο κατά τα τελευταία 40 χρόνια, με αποτέλεσμα να έχει φτάσει στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 26.000 ετών τουλάχιστο. Αναπόφευκτα, η ελάττωση του pH των ωκεανών οδηγεί σε εξασθένηση της ικανότητάς τους να απορροφήσουν CO₂ με επιπτώσεις και στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον.

Σχήμα 1. Απόκλιση του θερμικού περιεχόμενου των ωκεανών σε διάφορα βάθη για τα έτη 1960-2018, σε σχέση με την κλιματική τιμή των ετών 2005-2017. Πηγή: Von Schuckmann et al., 2020

Στάθμη της επιφάνειας της θάλασσας

Η στάθμη της επιφάνειας της θάλασσας επηρεάζεται κατά κύριο λόγο από τη θέρμανση και επομένως τη διαστολή του νερού των ωκεανών καθώς και από το λιώσιμο των λιώσιμο των πάγων.

Δορυφορικές μετρήσεις ακριβείας από τη δεκαετία του ’90 κι έπειτα δείχνουν ότι η μέση στάθμη της επιφάνειας της θάλασσας ανέβαινε κατά 2,1 χιλιοστά/έτος από το 1993 έως το 2002 και κατά 4,4 χιλιοστά/έτος από το 2013 έως το 2021. Καταγράφεται επομένως ένας διπλασιασμός του ρυθμού ανόδου κατά το διάστημα 2013-2021, γεγονός που οφείλεται κατά κύριο λόγο στον αυξανόμενο ρυθμό με τον οποίο λιώνουν οι πάγοι.

Σχήμα 2. Μεταβολή της μέση στάθμης της θάλασσας από τον Ιανουάριο του 1993 έως τον Σεπτέμβριο του 2021. Πηγή: Aviso Satellite Altimetry Data

ΠΗΓΗ: WMO -State of Climate in 2021: Extreme events and major impacts