Ολοκληρώθηκε στο Sharm el-Sheikh της Αιγύπτου μετά από δυο εβδομάδες η ετήσια διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή, γνωστή ως COP27. Tα βασικά συμπεράσματα της συνόδου στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 120 παγκόσμιοι ηγέτες καθώς και επιστήμονες και διπλωμάτες,  περιλαμβάνουν:

Οικονομικές απώλειες και ζημίες από την κλιματική αλλαγή

Οι αναπτυσσόμενες χώρες αναζητούν οικονομική βοήθεια για απώλειες και ζημιές –χρήματα που απαιτούνται για τη διάσωση και την ανοικοδόμηση των φυσικών και κοινωνικών υποδομών των χωρών που έχουν καταστραφεί από τα ακραία καιρικά φαινόμενα– για σχεδόν τρεις δεκαετίες. Η επίτευξη συμφωνίας για ένα ταμείο είναι ένα σημαντικό ορόσημο, ενω το δύσκολο μέρος είναι ότι το ταμείο πρέπει να συσταθεί και να χρηματοδοτηθεί. Δεν υπάρχει ακόμη συμφωνία για το πώς θα πρέπει να παρέχεται η χρηματοδότηση και από πού θα προέλθει.

Ο στόχος του 1,5C

Η συμφωνία του Παρισιού του 2015 περιείχε δύο στόχους θερμοκρασίας – να διατηρήσει την άνοδο «πολύ κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου» πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και «συνέχιση των προσπαθειών» να διατηρηθεί η άνοδος στους 1,5 βαθμούς Κελσίου. Η επιστήμη έκτοτε έχει δείξει ξεκάθαρα ότι ο στόχος των 2 C δεν είναι ασφαλής, έτσι στο COP26 στη Γλασκώβη πέρυσι οι χώρες συμφώνησαν να επικεντρωθούν στο όριο των 1,5 C. Στο COP27, ορισμένες χώρες προσπάθησαν να αρνηθούν τον στόχο του 1,5 C και να καταργήσουν τις διαδικασίες ενίσχυσης των μέτρων. Οι προσπάθεις απέτυχαν, ωστόσο ένα ψήφισμα για την κορύφωση των εκπομπών έως το 2025 αφαιρέθηκε, προς απογοήτευση πολλών.

Φυσικό Αέριο

Το τελικό κείμενο του COP27 περιείχε μια διάταξη για την ενίσχυση της «ενέργειας χαμηλών εκπομπών». Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει πολλά, από αιολικά και ηλιακά πάρκα μέχρι πυρηνικούς αντιδραστήρες και σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα που διαθέτουν δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα. Θα μπορούσε επίσης να ερμηνευθεί ότι αναφέρεται στο φυσικό αέριο, το οποίο έχει χαμηλότερες εκπομπές από τον άνθρακα, αλλά εξακολουθεί να είναι ένα ορυκτό καύσιμο. Πολλές χώρες στο COP27, ιδιαίτερα εκείνες από την Αφρική με μεγάλα αποθέματα προς εκμετάλλευση, ήρθαν στο Sharm el-Sheikh ελπίζοντας να συνάψουν προσοδοφόρες συμφωνίες για το φυσικό αέριο.

Ορυκτά καύσιμα

Πέρυσι στη Γλασκώβη, συμφωνήθηκε δέσμευση για σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα. Ήταν η πρώτη φορά που ένα ψήφισμα για τα ορυκτά καύσιμα συμπεριλήφθηκε στο τελικό κείμενο . Στο COP27, ορισμένες χώρες – με επικεφαλής την Ινδία – ήθελαν να προχωρήσουν περαιτέρω και να συμπεριλάβουν μια δέσμευση για σταδιακή κατάργηση όλων των ορυκτών καυσίμων. Αυτό ήταν το θέμα έντονων διαφωνιών αργά το βράδυ του Σαββάτου, αλλά στο τέλος δεν συμπεριλήφθηκε μια τέτοια δέσμευση και το ψήφισμα ήταν το ίδιο με αυτό στη Γλασκώβη.

Μεταρρύθμιση της Παγκόσμιας Τράπεζας

Ένας αυξανόμενος αριθμός ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών ζητούν επείγουσες αλλαγές στην Παγκόσμια Τράπεζα και άλλα δημόσια χρηματοδοτούμενα ιδρύματα, τα οποία, όπως αναφέρουν, απέτυχαν να παράσχουν τη χρηματοδότηση που απαιτείται για να βοηθήσουν τις φτωχές χώρες να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να προσαρμοστούν στις επιπτώσεις της κλιματική κρίση. Μια μεταρρύθμιση όπως αυτή που συζητήθηκε ευρέως στο COP27 θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια ανακεφαλαιοποίηση των αναπτυξιακών τραπεζών που θα μπορούσε να τους επιτρέψει να παρέχουν πολύ περισσότερη βοήθεια στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή

Η οικοδόμηση αντιπλημμυρικής άμυνας, η διατήρηση των υγροτόπων, η αποκατάσταση βάλτων και η εκ νέου ανάπτυξη των δασών – μέτρα όπως αυτά και πολλά άλλα, μπορούν να βοηθήσουν τις χώρες να γίνουν πιο ανθεκτικές στις επιπτώσεις της κλιματικής κατάρρευσης. Παράλληλα οι φτωχές χώρες συχνά αγωνίζονται να κερδίσουν χρηματοδότηση για αυτές τις προσπάθειες. Από τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως που οι πλούσιες χώρες υποσχέθηκαν από το 2020 -μια υπόσχεση που δεν έχει εκπληρωθεί ακόμα- μόνο περίπου 20 δισεκατομμύρια δολάρια πηγαίνουν στην προσαρμογή. Στη Γλασκώβη, οι χώρες συμφώνησαν να διπλασιάσουν αυτό το ποσοστό, όμως στο COP27 ορισμένες προσπάθησαν να αφαιρέσουν αυτή τη δέσμευση, η οποία μετά από κάποιο αγώνα, επιβεβαιώθηκε.

Σημεία ανατροπής, η IPCC και η υγεία

Στo πλαίσιo του περισινού CΟP26, η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) δημοσίευσε τα βασικά μέρη της τελευταίας της εκτενούς αξιολόγησης της κλιματικής επιστήμης, προειδοποιώντας για καταστροφικές επιπτώσεις που μπορούν να αποφευχθούν μόνο με απότομες και επείγουσες περικοπές στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η IPCC συστάθηκε από τον ΟΗΕ για να παρέχει συμβουλές σε θέματα επιστήμης, ωστόσο ορισμένες χώρες επιθυμούσαν να αφαιρέσουν τις αναφορές στα πιο πρόσφατα ευρήματά της από το τελικό κείμενο. Αντί γι’ αυτό, τέθηκε μια αναφορά στο βασικό εύρημα των “σημείων ανατροπής” – μια προειδοποίηση ότι το κλίμα δεν θερμαίνεται σταδιακά και γραμμικά, αλλά ότι κινδυνεύουμε να συμβούν σε επεισόδια ανάδρασης που θα οδηγήσουν σε ταχέως κλιμακούμενα αποτελέσματα. Αυτά περιλαμβάνουν τη θέρμανση του Αμαζονίου, που θα μπορούσε να μετατρέψει το τροπικό δάσος σε σαβάνα, μετατρέποντάς το από δεξαμενή άνθρακα σε πηγή άνθρακα και το λιώσιμο του μόνιμου παγετού που απελευθερώνει μεθάνιο, ένα πολύ σημαντικό αέριο του θερμοκηπίου .

Επίσης, προστέθηκε αναφορά στο «δικαίωμα σε ένα καθαρό, υγιές και βιώσιμο περιβάλλον». Οι επαγγελματίες του ιατρικού κλάδου έχουν αρχίσει να διαδραματίζουν πολύ πιο σημαντικό ρόλο στις συνομιλίες και στις διαμαρτυρίες για το κλίμα, δημιουργώντας μια σαφή σύνδεση μεταξύ της παγκόσμιας θέρμανσης και της υγείας.

Πηγή: ΟΗΕ, UNFCC, The Guardian