Θερμοκρασία: Η μέση θερμοκρασία των καλοκαιρινών μήνων για την Ευρώπη ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί

Η Ευρώπη θερμαίνεται ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη ήπειρο τις τελευταίες δεκαετίες, με τις θερμοκρασίες να αυξάνονται με ρυθμό διπλάσιο από το παγκόσμιο μέσο όρο.

Το 2022 ήταν η δεύτερη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί για την Ευρώπη, με 0,9°C πάνω από το μέσο όρο. Για πολλές χώρες της νοτιοδυτικής Ευρώπης, η χρονιά ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί. Οι υψηλότερες από το μέσο όρο θερμοκρασίες σημειώθηκαν στη βορειοανατολική Σκανδιναβία και στις χώρες που συνορεύουν με τη βορειοδυτική Μεσόγειο Θάλασσα. Ο χειμώνας, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο ήταν όλα πιο ζεστά από το μέσο όρο και η άνοιξη ήταν ελαφρώς ψυχρότερη από το μέσο όρο, κατά 0,1–0,2°C. Το καλοκαίρι ήταν το θερμότερο που έχει καταγραφεί, με 1,4°C πάνω από το μέσο όρο και 0,3–0,4°C πάνω από το προηγούμενο θερμότερο καλοκαίρι, το 2021. Η χρονιά χαρακτηρίστηκε από πολύ περισσότερα θερμά παρά ψυχρά γεγονότα. Η μακροπρόθεσμη τάση προς υψηλότερες θερμοκρασίες του επιφανειακού αέρα στις χερσαίες περιοχές της Ευρώπης συνεχίζεται.

Μέσες αποκλίσεις επιφανειακής θερμοκρασίας του αέρα για κάθε μήνα του 2022, σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο μέσο όρο για την περίοδο αναφοράς 1991–2020. Πηγή: Copernicus C3S/ECMWF

Θερμοκρασίες λιμνών και θάλασσας: αυξανόμενες επιφανειακές θερμοκρασίες

Η θερμοκρασία των επιφανειακών υδάτων των ευρωπαϊκών λιμνών βρέθηκε 0,46 °C πάνω από το μέσο όρο κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου του 2022, από τον Ιούλιο έως τον Σεπτέμβριο. Ήταν η τέταρτη θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί για τις ευρωπαϊκές λίμνες και η θερμότερη χρονιά που έχει καταγραφεί για λίμνες παγκοσμίως. Οι ευρωπαϊκές θερμοκρασίες των επιφανειακών υδάτων των λιμνών αυξάνονται γύρω στους 0,33 °C ανά δεκαετία. Η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας στις θάλασσες της Ευρώπης ήταν η θερμότερη που έχει καταγραφεί. Η Μεσόγειος Θάλασσα παρουσίασε πολύ θερμές θερμοκρασιακές αποκλίσεις για παρατεταμένη περίοδο από τον Μάιο έως το τέλος του έτους, με θαλάσσιους καύσωνες που έσπασαν ρεκόρ.

Μέσες αποκλίσεις θερμοκρασίας στην επιφάνεια της θάλασσας για κάθε μήνα του 2022, σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο μέσο όρο για την περίοδο αναφοράς 1991–2020. Πηγή: Copernicus C3S/ECMWF/UK Met Office 

Υετός: Η έλλειψη βροχοπτώσεων συνέβαλε σε εκτεταμένες συνθήκες ξηρασίας

Η Ευρώπη ήταν πιο ξηρή από το μέσο όρο για το σύνολο του έτους.  Ο χειμώνας ήταν γενικά πιο υγρός από τον μέσο όρο στη βόρεια και ανατολική Ευρώπη, ενώ ξηρότερες από το μέσο όρο συνθήκες σημειώθηκαν στη νοτιοδυτική Ευρώπη.

Η άνοιξη ήταν πιο ξηρή από το μέσο όρο στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, συμβάλλοντας στις συνθήκες ξηρασίας που εμφανίστηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το καλοκαίρι ήταν ως επί το πλείστον ξηρότερο από το μέσο όρο, με τις πιο μεγάλες αποκλίσεις να εντοπίζονται στη Γερμανία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Υψηλότερες από το μέσο όρο αποκλίσεις εμφανίστηκαν σε μεμονωμένες περιοχές σε όλη την Ευρώπη.

Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου, οι πιο εμφανείς υγρές συνθήκες εμφανίστηκαν στη βορειοδυτική και ανατολική Ευρώπη, ενώ ξηρές συνθήκες παρατηρήθηκαν στις χώρες που περιβάλλουν τη Βαλτική Θάλασσα, στη νότια Ισπανία και στα νοτιοανατολικά Βαλκάνια.

Αποκλίσεις υετού (mm/ημέρα) για χειμώνα (DJF), άνοιξη (MAM), καλοκαίρι (JJA) και φθινόπωρο (SON) 2022. Οι αποκλίσεις εκφράζονται ως απόλυτες τιμές του εποχιακού μέσου όρου για την περίοδο αναφοράς 1991–2020. Οι χειμερινές τιμές αφορούν το διάστημα Δεκέμβριος 2021 – Φεβρουάριος 2022. Πηγή: Copernicus C3S/ECMWF/KNMI

Χερσαία κρυόσφαιρα: Η έλλειψη χιονιού στην αρχή του έτους συνέβαλε σε συνθήκες ξηρασίας και επιδείνωσε το λιώσιμο των παγετώνων.

Μεγάλο μέρος της Ευρώπης γνώρισε έναν χειμώνα με πολύ λιγότερες ημέρες με χιόνι από τον μέσο όρο. Έως και 20 λιγότερες ημέρες σε μια ευρύτερη περιοχή και έως και 50 ή περισσότερες σε ορισμένες τοποθεσίες. Η έλλειψη χιονιού στην αρχή του έτους συνέβαλε σε συνθήκες ξηρασίας και επιδείνωσε το λιώσιμο των παγετώνων. Σε όλες τις περιοχές της Ευρώπης, εκτός από τη νοτιοδυτική Σκανδιναβία, καταγράφηκε απώλεια μάζας πάγου από παγετώνες. Ένας χειμώνας με μεγάλα ελλείμματα χιονιού που ακολουθήθηκε από ένα εξαιρετικά ζεστό καλοκαίρι οδήγησε σε απώλεια ρεκόρ στους παγετώνες των Άλπεων, ισοδύναμη με απώλεια βάθους πάγου άνω των 3,5 μέτρων.

Απόκλιση του αριθμού των ημερών με χιόνι στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του χειμώνα (Δεκέμβριος 2021 έως Φεβρουάριος 2022) σε σχέση με τον μέσο όρο για την περίοδο αναφοράς 1991–2020. Πηγή: Copernicus C3S/ECMWF/KNMI

Υγρασία εδάφους: Οι συνθήκες υγρασίας του εδάφους ήταν οι δεύτερες χαμηλότερες τα τελευταία 50 χρόνια

Τους περισσότερους μήνες στην Ευρώπη σημειώθηκαν συνθήκες υγρασίας εδάφους χαμηλότερες από το μέσο όρο, με το χαμηλό τον Ιούλιο στο -8%, και το υψηλό τον Σεπτέμβριο στο +2%. Οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης βίωσαν μια παρατεταμένη ξηρασία που δεν επηρέασε μόνο το επιφανειακό έδαφος, αλλά και τα βαθύτερα στρώματα. Οι πιο εκτεταμένες συνθήκες ξηρασίας εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, επηρεάζοντας μεγάλο μέρος της Ευρώπης, πριν επιστρέψουν κοντά ή πάνω από τις μέσες συνθήκες εδαφικής υγρασίας το φθινόπωρο. Στα βαθύτερα στρώματα, οι συνθήκες ξηρασίας παρέμειναν επίσης μέχρι το φθινόπωρο σε ορισμένες περιοχές και εντάθηκαν ξανά για λίγο τον Νοέμβριο.

Ετήσιες αποκλίσεις εδαφικής υγρασίας (%) στο ανώτερο στρώμα εδάφους για το 2022. Οι αποκλίσεις εκφράζονται ως ποσοστό του ετήσιου μέσου όρου για την περίοδο αναφοράς 1991–2020. Τμήματα της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής είναι καλυμμένα (με γκρι) λόγω χαμηλών τιμών. Πηγή: Copernicus C3S/ECMWF

Πηγή: Copernicus Climate Change Service (C3S) / ESotC 2022