Η υπερεκτίμηση των δαπανών για κλιματικά έργα και η λανθασμένη καταμέτρηση των πραγματικών ποσών που δαπανήθηκαν στις χώρες της ΕΕ υπογραμμίζονται στην τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Η Κροατία, η Ελλάδα και η Πορτογαλία είναι ορισμένα από τα κράτη μέλη που ισχυρίζονται ότι εφάρμοσαν ευρωπαϊκά κονδύλια για μέτρα που σχετίζονται με το κλίμα «όχι τόσο πράσινα όσο περιγράφηκαν», σύμφωνα με την έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ΕΕΣ) που δημοσιεύτηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2024.

Μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), το οποίο δημιουργήθηκε ως απάντηση στο ταμείο ανάκαμψης της ΕΕ από την πανδημία, είχε διαθέσει 275 δισ. ευρώ για τη στήριξη των κλιματικών στόχων της ΕΕ σε όλη την Ένωση, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο σημερινός έλεγχος από το ευρωπαϊκό σώμα με έδρα το Λουξεμβούργο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η συνολική συνεισφορά της RRF στην πράσινη μετάβαση ήταν «ασαφής».

Οι δράσεις που αξιολογούνται ότι συμβάλλουν ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής λαμβάνουν συντελεστή 100%, οι δράσεις με θετική, αλλά όχι αμελητέα συμβολή λαμβάνουν ποσοστό 40%, ενώ τα κονδύλια με ουδέτερη ή ασήμαντη συμβολή λαμβάνουν ποσοστό 0%, εξήγησαν οι ελεγκτές της ΕΕ. Η συνεισφορά στην πράσινη μετάβαση αναφέρεται σε μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες και ικανότητες, συμπεριλαμβανομένης της βιοποικιλότητας, της ενεργειακής απόδοσης, της ανακαίνισης κτιρίων και της κυκλικής οικονομίας.

Στην τελευταία τους έκθεση, οι ελεγκτές της ΕΕ διαπίστωσαν ότι η Κροατία και η Πορτογαλία έχουν υπερβάλλει στις κλιματικές συνεισφορές ορισμένων έργων. Παρά τον εντοπισμό θετικών παράπλευρων επιπτώσεων για το κλίμα, οι ελεγκτές της ΕΕ υποστηρίζουν ότι και τα δύο κράτη μέλη έχουν επιδεινώσει το μερίδιο των χρημάτων που υπολογίζονται και προγραμματίζονται για τη «δράση για το κλίμα» βάσει του τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Στην Ελλάδα, πράσινα κονδύλια δόθηκαν για την κατασκευή ενός νέου αντλησιοταμιευτικού υδροηλεκτρικού σταθμού, αλλά η περιβαλλοντική επίπτωση της κατασκευής δεν αξιολογήθηκε, διαπίστωσαν οι ελεγκτές της ΕΕ: «Η δυνητική βλάβη στη βιοποικιλότητα δεν αξιολογήθηκε πριν την κατασκευή του και δεν προσδιορίστηκαν μέτρα μετριασμού των επιπτώσεων».

Οι ελεγκτές της ΕΕ επεσήμαναν επίσης τη Σλοβακία σε σχέση με τον εκσυγχρονισμό υδροηλεκτρικών σταθμών, εγκαταστάσεων βιοαερίου ή βιομεθανίου, διότι είχαν καθορίσει έναν προϋπολογισμό πολύ υψηλό για τον στόχο που θα επιτυγχανόταν, αμφισβητώντας την φιλοδοξία των στόχων των έργων.

«Τα ποσά που ενέκρινε η Σλοβακία για αυτά τα έργα αντιστοιχούν στο 30% των εκτιμώμενων δαπανών του μέτρου. Το υπόλοιπο 70% της υποστήριξης θα μπορούσε επομένως να στοχεύσει μόνο στην επίτευξη του 6% του στόχου, δείχνοντας ότι το μέτρο θα μπορούσε να είχε επιτευχθεί με ένα κλάσμα του κόστους, καθώς ο στόχος ήταν πολύ χαμηλά καθορισμένος», αναφέρει η έκθεση του ΕΕΣ.

Η Joëlle Elvinger, η ελεγκτής του ΕΕΣ υπεύθυνη για την έκθεση, δήλωσε ότι η RRF, της οποίας τουλάχιστον το 37% πρέπει να διατεθεί για δράσεις για το κλίμα, ήταν μια σημαντική επένδυση σε ολόκληρη την ΕΕ «εάν εφαρμοστεί σωστά» και ότι «θα πρέπει να επιταχύνει σημαντικά την επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων της ΕΕ».

«Ωστόσο, επί του παρόντος υποφέρει από υψηλό βαθμό προσέγγισης στα σχετικά σχέδια, καθώς και από αποκλίσεις μεταξύ προγραμματισμού και πράξης, και τελικά παρέχει λίγες ενδείξεις για το πόσα χρήματα κατευθύνονται άμεσα στην πράσινη μετάβαση», εξέφρασε η Elvinger.

Ο Olivier Vardakoulias, συντονιστής χρηματοδότησης και επιδοτήσεων της ΜΚΟ Climate Action Network (CAN) Europe, δήλωσε στο Euronews ότι η μέθοδος ένταξης του κλίματος που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της RRF οδηγεί σε υπερεκτίμηση των πραγματικών επενδύσεων για το κλίμα και την πράσινη μετάβαση και ότι οι διατάξεις διακυβέρνησης της RRF δεν εξασφαλίζουν αποτελεσματική παρακολούθηση.

«Η νέα έκθεση του ΕΕΣ δυστυχώς επιβεβαιώνει ότι οι φόβοι των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών ήταν πλήρως δικαιολογημένοι», δήλωσε ο Vardakoulias.

«Βραχυπρόθεσμα, τα κράτη μέλη πρέπει να λάβουν υπόψη τα συμπεράσματα της έκθεσης επιταχύνοντας επειγόντως την απορρόφηση των υφιστάμενων κονδυλίων για πραγματικές επενδύσεις πράσινης μετάβασης. Μεσοπρόθεσμα, ένας μεταρρυθμισμένος προϋπολογισμός της ΕΕ πρέπει να βελτιώσει σημαντικά τις μεθόδους “παρακολούθησης” του κλίματος», πρότεινε ο Vardakoulias, αναφερόμενος στον συντελεστή της Επιτροπής για την αξιολόγηση της συνεισφοράς των έργων στην πράσινη μετάβαση.

Πηγή: Euronews