Ο καύσωνας της θάλασσας τον φετινό Ιούλιο είναι αισθητός στο μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου. Μια σημαδούρα, που βρίσκεται στα ανοιχτά της ακτής του Άλιστρο στην Κορσική (Ανατολικά), κατέγραψε επιφανειακή θερμοκρασία της θάλασσας 30,7 βαθμούς Κελσίου το απόγευμα της Κυριακής 24 Ιουλίου, σύμφωνα με το Μετεωρολογικό Παρατηρητήριο Κεραυνός. Αυτή η ακραία καιρική ανωμαλία είναι ανησυχητική καθώς οι τιμές θερμοκρασίας είναι κατά μέσο όρο 5°C υψηλότερες από τις κανονικές για την εποχή, εξηγεί το παρατηρητήριο. Αυτό το ακραίο καιρικό γεγονός έχει επιπτώσεις στα είδη που ζουν σε αυτό το περιβάλλον.
Ο «καύσωνας της θάλασσας» επηρεάζει τη Δυτική Μεσόγειο, από το στενό του Γιβραλτάρ έως τη Νάπολη (Ιταλία), με θερμοκρασίες μεταξύ 26 και 30°C, «που είναι εντελώς ανώμαλες», επιβεβαιώνει στη Le Figaro ο Samuel Samot, ερευνητής στο Κέντρο Εθνικών Μετεωρολογικών Ερευνών της Γαλλίας (CRNM). «Πρόσφατα καταγράψαμε έως και 6,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα κανονικά επίπεδα. Κατ’ αρχήν, η θερμοκρασία του νερού δεν διαφέρει από τη μια εβδομάδα στην άλλη», προσθέτει ο ερευνητής με τον οποίο επικοινώνησε η Le Figaro.
Αυτά τα ακραία καιρικά φαινόμενα εμφανίζονται με φόντο την υπερθέρμανση του πλανήτη από τα τέλη του 19ου αιώνα, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Στο Villefranche-sur-Mer, για παράδειγμα, «η θερμοκρασία του νερού έχει αυξηθεί κατά 0,9% τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια», διευκρινίζει ο Jean-Pierre Gattuso, ερευνητής CNRS στο Εργαστήριο Ωκεανογραφίας Villefranche. Όμως αυτή η αύξηση αφορά κυρίως την επιφάνεια του νερού. «Σε μεγαλύτερο βάθος, η θερμοκρασία του νερού στη Μεσόγειο είναι περίπου 13°C», υποδεικνύει ο επιστήμονας στη Figaro. Οι διαδοχικοί καύσωνες που έπληξαν την Ευρώπη είναι η κύρια αιτία του καύσωνα: «Μπορούμε να πούμε ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη ενισχύει το φαινόμενο», διαβεβαιώνει ο Samuel Samot.
Στην πραγματικότητα, δεν είναι η άνοδος της θερμοκρασίας της θάλασσας που ανησυχεί τους ερευνητές, αλλά η διάρκεια και η ένταση αυτών των επεισοδίων καύσωνα. “Η θάλασσα φτάνει τους 30°C σχεδόν κάθε χρόνο, αλλά όσο περισσότερο διαρκεί το κύμα καύσωνα, τόσο περισσότερο έχει αντίκτυπο στα οικοσυστήματα”, λέει ο Thierry Perez, ερευνητής CNRS στο Μεσογειακό Ινστιτούτο Βιοποικιλότητας και Θαλάσσιας Οικολογίας.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις στη θαλάσσια βιοποικιλότητα;
Η κύρια συνέπεια είναι η μαζική θνησιμότητα ορισμένων ειδών όπως τα κοράλλια, τα κοράλια, η ποσειδωνία, οι αχινοί και τα σφουγγάρια. Τα «ζωντανά όντα αγκυροβολημένα σε βράχο ή άμμο» πλήττονται ιδιαίτερα γιατί «δεν μπορούν να κινηθούν» προς πιο ψυχρά νερά, επισημαίνει ο Samuel Samot. «Οι υψηλές θερμοκρασίες ευνοούν την ανάπτυξη ασθενειών» που προκαλούν το θάνατο αυτών των ειδών, διευκρινίζει ο ερευνητής του CRNM.
Οι ειδικοί σημειώνουν επίσης μεταναστεύσεις ειδών από τη Νότια Μεσόγειο προς τον βορρά. Ο ερευνητής Jean-Pierre Gatturo μετρά «400 είδη», συμπεριλαμβανομένων των «barracuda ή σφυρίδων». Άλλοι, προερχόμενοι από την Ερυθρά Θάλασσα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ, βρίσκουν καταφύγιο στο ανατολικό τμήμα της Μεσογείου. Ο ειδικός Thierry Perez αποκαλεί αυτό το φαινόμενο «μεσημβρίαση», σε σχέση με το νότιο είδος στην τρέχουσα μετακίνηση. «Κινούνται προς τους πόλους για να ακολουθήσουν τις θερμικές τους κόγχες», εξηγεί ο Laurent Bopp, ερευνητής του CNRS στο Dynamic Meteorology Laboratory, με τον οποίο επικοινώνησε η Le Figaro. Ωστόσο, η Μεσόγειος παρουσιάζει έναν περιορισμό: «Φτάνοντας βόρεια της θάλασσας, το είδος δεν μπορεί να προχωρήσει παραπέρα, γεγονός που τα κάνει πιο ευάλωτα στους κινδύνους», προσθέτει.
Πώς επηρεάζονται οι ανθρώπινες δραστηριότητες;
Η μετακίνηση αυτών των ειδών διαταράσσει τη θαλάσσια τροφική αλυσίδα, αλλά και το αλιευτικό εμπόριο. «Οι ψαράδες δεν βρίσκουν πλέον το είδος για το οποίο ψάρευαν», λέει ο Samuel Samot. Πιο εξωτικά ψάρια είναι πιο δύσκολο να πουληθούν. Οι επαγγελματίες πρέπει στη συνέχεια «να μάθουν να τα εκτιμούν για να τα πουλήσουν στον καταναλωτή», καταλήγει ο Thierry Perez.
Οι έντονες βροχοπτώσεις μπορεί επίσης να είναι συνέπεια της αύξησης της θερμοκρασίας της θάλασσας. Ο Jean-Pierre Gattuso παραπέμπει σε επεισόδια στην περιφέρεια της Γαλλίας Cévennes, ως κινητήρια δύναμη πίσω από καταστροφές όπως οι πλημμύρες: «Το φθινόπωρο, αν η Μεσόγειος είναι ακόμα ζεστή, δημιουργεί πολλή μεγάλη εξάτμιση και περισσότερα από το κανονικό νέφη. Το νέφη, κορεσμένα με θαλασσινό νερό, μπορεί να “αδειάσουν” στα βουνά και να προκαλέσει πλημμύρες, όπως συνέβη τον Οκτώβριο του 2020 κατά τη διάρκεια της καταιγίδας Alex στις Alpes-Maritimes».
Για να αποφευχθούν ή να περιοριστούν οι κλιματικές επιπτώσεις στη θαλάσσια και στη χερσαία ζωή, ο Laurent Bopp επιβεβαιώνει ότι λύσεις είναι δυνατές και αποτελεσματικές, όπως «ο περιορισμός της ρύπανσης, η υποβάθμιση του θαλάσσιου οικοτόπου» ή ακόμη και η «αλλαγή των τεχνικών αλιείας». «Αν περιορίσουμε τις εκπομπές μας, μπορούμε να φτάσουμε τα στοιχεία της Συμφωνίας του Παρισιού».
Πηγή: Le Figaro
