Από το 1970 και μετά, η επίδραση της ανθρωπογενούς δραστηριότητας αποτελεί την κυριότερη αιτία της επιταχυνόμενης ανόδου της στάθμης της θάλασσας, τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ευρώπη. Μάλιστα, το λιώσιμο των πάγων της Ανταρκτικής και της Γροιλανδίας φαίνεται, από το 2000 και μετα, να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο συγκριτικά με τη θερμική διαστολή του νερού (λόγω αύξησης της θερμοκρασίας) [1][2][3]. To 2023, η μέση τιμή της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ από δορυφόρους, με τα δεδομένα που βασίζονται σε παλιρροιογράφους να δείχνουν αύξηση 21 εκατοστών κατά την περίοδο 1900-2020 [3][4]. Ειδικότερα, ο ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας έφτασε τα 3.3 χιλιοστά/έτος την περίοδο 1993-2018 και τα 3.7 χιλιοστά/έτος την περίοδο 2006-2018, το οποίο αποτελεί δύο φορές ταχύτερη αύξηση σε σχέση με τον 20ό αιώνα [3][5].
Μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, τα παγκόσμια κλιματικά μοντέλα προβλέπουν ότι σε σχέση με τη περίοδο 1995-2014, η άνοδος της στάθμης της θάλασσας θα κυμανθεί από 0.28-0.55 μέτρα στο σενάριο πολύ χαμηλών εκπομπών (SSP1-1.9), από 0.44-0.76 μέτρα στο ενδιάμεσο σενάριο εκπομπών (SSP2-4.5) και από 0.63-1.02 μέτρα στο σενάριο πολύ υψηλών εκπομπών (SSP5-8.5) αερίων του θερμοκηπίου. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις των μοντέλων που λαμβάνουν υπόψη την (μικρή) πιθανότητα ραγδαίας μείωσης της παγοκάλυψης στους πόλους, προβλέπουν άνοδο μέχρι και 5 μέτρα στη στάθμη της θάλασσας μεχρι το 2150 στο σενάριο πολύ υψηλών εκπομπών (SSP5-8.5) [3], με την εξέλιξη της παγοκάλυψης στην Γροιλανδία και την Ανταρκτική να χαρακτηρίζεται από μεγάλη αβεβαιότητα.
Εικόνα 1.Μέση, παγκόσμια αύξηση της στάθμης της θάλασσας κατά την περίοδο 1900-2023, σε σχέση με τον μέσο όρο της περιόδου 1993-2010, βασισμένη σε δύο πηγές δεδομένων: (Αριστερά) Η πράσινη γραμμή δείχνει εκτιμήσεις της στάθμης της θάλασσας από ένα σύνολο 5 κλιματικών μοντέλων για την περίοδο 1900-2010. Η πορτοκαλί γραμμή δείχνει δορυφορικές μετρήσεις από το 1993 έως το 2023. (Δεξιά) Η γραφική παράσταση δείχνει τις μελλοντικές προβλέψεις για την παγκόσμια στάθμη της θάλασσας, ανάλογα με τις μελλοντικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Το σενάριο SSP1-1.9 αντιπροσωπεύει πολύ χαμηλές εκπομπές (μπλε) και μικρότερη άνοδο της στάθμης της θάλασσας, ενώ το SSP5-8.5 δείχνει υψηλές εκπομπές και μεγαλύτερη άνοδο (κόκκινο).
Καθώς η σχετική μεταβολή της στάθμης της θάλασσας κατά μήκος του μεγαλύτερου μέρους των ευρωπαϊκών ακτών τον 21ο αιώνα προβλέπεται να είναι παρόμοια με τον παγκόσμιο μέσο όρο (με εξαίρεση τη βόρεια Βαλτική θάλασσα και τις ακτές της βόρειας Νορβηγίας), η εξέταση τέτοιων ακραίων σεναρίων είναι σημαντική για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση των παράκτιων κινδύνων, ειδικά σε περιοχές με υψηλή πληθυσμιακή πυκνότητα. Περισσότερες πληροφορίες για τις παρελθούσες και προβλεπόμενες αλλαγές στη στάθμη της θάλασσας στην Ευρώπη είναι διαθέσιμες στον European Climate Data Explorer [7] και στην ειδική σελίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις παράκτιες περιοχές [8].
Πηγή: https://www.eea.europa.eu/en/analysis/indicators/global-and-european-sea-level-rise?activeAccordion=ecdb3bcf-bbe9-4978-b5cf-0b136399d9f8
Παραπομπές:
[1] WCRP Global Sea Level Budget Group, 2018, ‘Global sea-level budget 1993–present’, Earth System Science Data 10(3), pp. 1551–1590 ( https://essd.copernicus.org/articles/10/1551/2018/ ) accessed November 27, 2023.
[2]Oppenheimer, M., Glavovic, B., Hinkel, J., van de Wal, R., Magnan, A. K., Abd-Elgawad, A., Cai, R., Cifuentes-Jara, M., DeConto, R. M., Gosh, T., Hay, J., Isla, F., Marzeion, B., Meyssignac, B., Sebesvari, Z. and Sugyiama, T., 2019, ‘Chapter 4: Sea level rise and implications for low lying islands, coasts and communities’, in: Pörtner, H.-O., Roberts, D. C., Masson-Delmotte, V., et al. (eds), IPCC special report on the ocean and cryosphere in a changing climate, Cambridge University Press, Cambridge, UK.
[3]Fox-Kemper, B., Hewitt, H. T., Xiao, C., Aðalgeirsdóttir, G., Drijfhout, S. S., Edwards, T. L., Golledge, N. R., Hemer, M., Kopp, R. E., Krinner, G., Mix, A., Notz, D., Nowicki, S., Nurhati, I. S., Ruiz, L., Sallée, J.-B., Slangen, A. B. A. and Yu, Y., 2021, ‘Ocean, cryosphere, and sea level change’, in: Masson-Delmotte, V., Zhai, P., Pirani, A., et al. (eds), Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change, Cambridge University Press.
[4]Palmer, M. D., Domingues, C. M., Slangen, A. B. A. and Boeira Dias, F., 2021, ‘An ensemble approach to quantify global mean sea-level rise over the 20th century from tide gauge reconstructions’, Environmental Research Letters 16(4), pp. 044043 ( https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/abdaec ) accessed November 27, 2023.
[5]Nerem, R. S., Beckley, B. D., Fasullo, J. T., Hamlington, B. D., Masters, D. and Mitchum, G. T., 2018, ‘Climate-change–driven accelerated sea-level rise detected in the altimeter era’, Proceedings of the National Academy of Sciences 115(9), pp. 2022–2025 ( http://www.pnas.org/lookup/doi/10.1073/pnas.1717312115 ) accessed November 9, 2018.
[6] Palmer, M. D., Domingues, C. M., Slangen, A. B. A., & Dias, F. B. (2021). An ensemble approach to quantify global mean sea-level rise over the 20th century from tide gauge reconstructions. Environmental Research Letters, 16(4), 044043. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1748-9326/abdaec#erlabdaecs2
[7] https://climate-adapt.eea.europa.eu/en/metadata/indicators/relative-sea-level-rise
[8] https://climate-adapt.eea.europa.eu/en/eu-adaptation-policy/sector-policies/coastal-areas
