Το στρώμα του όζοντος προστατεύει τη ζωή στη Γη από την επιβλαβή ηλιακή υπεριώδη ακτινοβολία (UV). Στα τέλη του 20ου αιώνα, οι ανθρωπογενείς εκπομπές χημικών ουσιών (αλογονανθράκων), επηρέασαν αρνητικά την ποσότητα των μορίων του όζοντος στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα τη δραματική ετήσια εξάντληση των επιπέδων του όζοντος, δημιουργώντας την τρύπα του όζοντος στην περιοχή της Ανταρκτικής.

Το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ, το οποίο τέθηκε σε ισχύ το 1987, έχει περιορίσει την ποσότητα των αλογονανθράκων στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα την αργή ανάκτηση της στιβάδας του όζοντος. Η υπηρεσία παρακολούθησης της ατμόσφαιρας του ευρωπαϊκού προγράμματος Copernicus -CAMS, συνδυάζει μετρήσεις από δορυφορικά όργανα και επίγειους αισθητήρες σε συνδυασμό με αριθμητικά μοντέλα, παρέχοντας ασφαλείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση της στοιβάδας του όζοντος.

Η μείωση των συγκεντρώσεων του όζοντος στη στρατόσφαιρα και ο σχηματισμός της τρύπας του όζοντος κάθε χρόνο, προκαλούνται από πολύπλοκες μετεωρολογικές και χημικές διεργασίες. Στην παραπάνω τρισδιάστατη απεικόνιση εμφανίζεται η εξάντληση του στρώματος του όζοντος, σε συνδυασμό με την ένταση των κυκλωνικών πολικών ανέμων, σε διάφορα ύψη πάνω από τον Νότιο Πόλο (πολικός στρόβιλος), για το διάστημα από 1 Ιουλίου έως 12 Δεκεμβρίου 2021.

Η απομείωση του όζοντος είναι μεγαλύτερη στον Νότιο Πόλο. Η τρύπα του όζοντος – που ορίζεται ως η περιοχή με συνολικές τιμές στήλης όζοντος χαμηλότερες από 220 μονάδες Dobson (DU), φτάνει στο μέγιστο της από τα μέσα Σεπτεμβρίου έως τα μέσα Οκτωβρίου. Κατά την περίοδο της τρύπας του όζοντος της Ανταρκτικής, οι τιμές μπορεί να είναι μικρότερες από το ήμισυ των κανονικών επιπέδων.

Η Υπηρεσία Παρακολούθησης της Ατμόσφαιρας του προγράμματος Copernicus- CAMS παρακολουθεί την ελάχιστη τιμή της στήλης όζοντος εντός της περιοχής της τρύπας του όζοντος με την πάροδο του χρόνου, ως άλλο ένα μέτρο της σημασίας της εκδήλωσης κάθε έτους. Συγκρίνοντας την τρέχουσα κατάσταση της τρύπας του όζοντος με την κατάστασή της τα προηγούμενα χρόνια, είναι δυνατό να ληφθεί μια ένδειξη για το εάν η στιβάδα του όζοντος αποκαθίσταται και πόσο γρήγορα συμβαίνει αυτή η διαδικασία.

Σύμφωνα με τη NASA και τη NOAA, η τρύπα του όζοντος της Ανταρκτικής το 2021 έφτασε στη μέγιστη έκτασή της στις 7 Οκτωβρίου και κατατάσσεται στην 13η μεγαλύτερη από το 1979. Η φετινή τρύπα του όζοντος αναπτύχθηκε παρόμοια με την περσινή. Η τελευταία ενημέρωση από CAMS Copernicus αναφέρει ότι η φετινή βαθιά και μακράς διάρκεια τρύπα του όζοντος πάνω από την Ανταρκτική, φτάνει στο τέλος της.

• Κατακόρυφη διατομή ατμόσφαιρας πάνω από το νότιο ημισφάιριο της Γης, σε ύψη από το επίπεδο της θάλασσας ως την στρατόσφαιρα

Η κατακόρυφη διατομή εξετάζει την ποσότητα του όζοντος (σε millipascal – mPa) σε ολόκληρη την ατμόσφαιρα, από τον ισημερινό μέχρι τον Νότιο Πόλο και πίσω στον ισημερινό κατά μήκος μιας γραμμής μεσημβρινού, περιγράφοντας ένα ημικύκλιο όπως φαίνεται στο σχήμα στα δεξιά. Σχεδιάζοντας τα δεδομένα σε έναν δισδιάστατο χάρτη, είναι δυνατό να απεικονιστεί η ατμοσφαιρική σύνθεση από το επίπεδο της θάλασσας, μέχρι και τη στρατόσφαιρα.

Πηγή: Copernicus Atmosphere Monitoring Service- CAMShttps://atmosphere.copernicus.eu/monitoring-ozone-layer