Το καλοκαίρι του 2021, οι συνθήκες ξηρασίας και οι δυσμενείς μετεωρολογικές συνθήκες συνέβαλαν στην ανάπτυξη πολλαπλών δασικών πυρκαγιών που προκάλεσαν πολλές καταστροφές σε αρκετές χώρες της λεκάνης της Μεσογείου για περισσότερο από ένα μήνα. Από τα τέλη Ιουλίου, οι προβλέψεις του Ευρωπαϊκού Συστήματος Πληροφοριών Δασικών Πυρκαγιών (EFFIS) της Υπηρεσίας Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών του προγράμματος Copernicus- CEMS (Copernicus Emergency Management Service ) είχαν ήδη προβλέψει την πιθανή ανάπτυξη πυρκαγιών στη λεκάνη της Μεσογείου, με την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, τη Γαλλία, την Κύπρο, την Τουρκία, την Πορτογαλία, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία να έχουν προσδιοριστεί ως περιοχές με «ακραίο κίνδυνο πυρκαγιάς». (1η εικόνα)

Οι προβλέψεις αποδείχθηκαν αξιόπιστες, τόσο πολύ που οι προαναφερθείσες χώρες επλήγησαν περισσότερο από την κρίση των πυρκαγιών. Χιλιάδες άνθρωποι στις πληγείσες χώρες απομακρύνθηκαν προτού τα σπίτια τους καταστραφούν από τις φλόγες, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες εκτάρια βλάστησης καταστράφηκαν. Δεκάδες άνθρωποι έχασαν επίσης τη ζωή τους.

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του EFFIS, κάηκαν 325.210 εκτάρια (1,4 φορές την έκταση του Λουξεμβούργου) μεταξύ 22 Ιουλίου και 30 Σεπτεμβρίου, σημειώνοντας αύξηση 222% σε σχέση με τον μέσο όρο αναφοράς 2008 – 2020. (εικόνα 2)

Αντίδραση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ

Το μέγεθος και οι ταυτόχρονες πυρκαγιές ώθησαν την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ιταλία, την Αλβανία, την Αλγερία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Τουρκία να ζητήσουν πυροσβεστική υποστήριξη στο πλαίσιο του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ (#EUCivPro) που διαχειρίζεται η Γενική Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις πολιτικής προστασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενεργοποίησε αμέσως μια μαζική απόκριση – τη μεγαλύτερη από ποτέ όσον αφορά την ανάπτυξη εξοπλισμού και τον αριθμό του προσωπικού. Δεκαέξι κράτη μέλη έστειλαν βοήθεια στις χώρες που επλήγησαν από την κρίση, αναπτύσσοντας συνολικά 20 αεροσκάφη, 3 ελικόπτερα, περίπου 1.300 πυροσβέστες και περισσότερα από 290 οχήματα (3η εικόνα).

Μεταξύ 31 Ιουλίου και 18 Αυγούστου 2021, η μονάδα Ταχείας Χαρτογράφησης της υπηρεσίας διαχείρισης εκτάκτων αναγκών ενεργοποιήθηκε δεκαοκτώ φορές για πυρκαγιές σε Αλβανία, Αλγερία, Ελλάδα, Ιταλία, Βόρεια Μακεδονία, Πορτογαλία και Ισπανία, παραδίδοντας ένα ρεκόρ 141 προϊόντων.

Η εξαιρετική φύση της κρίσης στη Μεσόγειο αντικατοπτρίζεται στον ασυνήθιστα υψηλό αριθμό ενεργοποιήσεων για τη μονάδα Ταχείας Χαρτογράφησης. Οι 18 ενεργοποιήσεις του Αυγούστου 2021 για πυρκαγιές, εκ των οποίων οι 13 έγιναν παράλληλα, αντιπροσωπεύουν περίπου τρεις φορές τη μέση τιμή (μεταξύ 5 και 6 ενεργοποιήσεις κατά μέσο όρο ανά μήνα) που είχε διαχειριστεί η ενότητα τα προηγούμενα χρόνια.

Πυρκαγιές στην Ελλάδα

Από τις δεκαοκτώ ενεργοποιήσεις της ενότητας CEMS Rapid Mapping κατά τη διάρκεια της κρίσης, οι δεκατρείς ενεργοποιήθηκαν από την Ελλάδα. Για παράδειγμα, κατέστη δυνατό να παρακολουθηθεί στενά η ταχεία εξάπλωση ορισμένων πυρκαγιών.

Πυρκαγιές στην Αλγερία

Στην περιοχή Καμπύλια (Kabylie), στα βορειοανατολικά της Αλγερίας, περισσότερες από 100 πυρκαγιές εκδηλώθηκαν μεταξύ 10 και 11 Αυγούστου, προκαλώντας τον θάνατο 65 ανθρώπων. Μετά από αίτημα για βοήθεια μέσω του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, η Γαλλία και η Ισπανία κινητοποίησαν 5 αεροσκάφη για να υποστηρίξουν τις τοπικές αρχές στις δραστηριότητες πυρόσβεσης. Για αυτή την ενεργοποίηση αυτή παράχθηκαν 14 προϊόντα ταχείας χαρτογράφησης συνολικά, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης και της τελικής εκτίμησης των ζημιών που προκλήθηκαν από τη φωτιά.

Πυρκαγιές στην Πορτογαλία

Η Πορτογαλία δεν γλίτωσε από την κρίση των δασικών πυρκαγιών του 2021. Η πιο σφοδρή πυρκαγιά έπληξε το Castro Marim στο νότιο τμήμα της χώρας. Σύμφωνα με το προϊόν ταχείας χαρτογράφησης, έγιναν στάχτη 5.952 εκτάρια (59.529 στρέμματα) βλάστησης (κυρίως καλλιέργειες και θάμνοι).

Πυρκαγιές στην Ισπανία

Το βράδυ της 14ης Αυγούστου μια μεγάλη πυρκαγιά ξέσπασε κοντά στο Navalacruz, στην επαρχία Avila της Castilla y León. Λόγω των ισχυρών ανέμων, η φωτιά εξαπλώθηκε για αρκετές ημέρες σε τέτοιο βαθμό που έγινε η μεγαλύτερη πυρκαγιά που έπληξε την Castilla y León από το 1984. Σύμφωνα με την ανάλυση των προϊόντων ταχείας χαρτογράφησης, 227.680 στρέμματα επλήγησαν από τη φωτιά.

Πυρκαγιές στη Γαλλία

Στις 16 Αυγούστου, μια πυρκαγιά ξέσπασε στη Νοτιοανατολική Γαλλία κοντά στο θέρετρο Ριβιέρα του Σεν Τροπέ. Η πυρκαγιά που εξαπλώθηκε γρήγορα, προκάλεσε την εκκένωση των εστιών χιλιάδων ανθρώπων. Η πυρκαγιά, που χαρακτηρίστηκε ως η χειρότερη στην περιοχή από το 2003, περιορίστηκε μόνο μετά από 6 ημέρες έντονων επιχειρήσεων πυρόσβεσης και σύμφωνα με τα στοιχεία της υπηρεσίας διαχείρισης εκτάκτων αναγκών Copernicus, 69.774 στρέμματα επλήγησαν από την πυρκαγιά (15.340 δασικές και 45.670 θαμνώδεις εκτάσεις).

Πυρκαγιές στην Ιταλία

Το Εθνικό Πάρκο Aspromonte στην Καλαβρία επλήγη σε μεγάλο βαθμό από πολλαπλές πυρκαγιές. Δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και περισσότεροι από 2.500 πυροσβέστες κινητοποιήθηκαν για να περιορίσουν τις πυρκαγιές.

Η μονάδα ταχείας χαρτογράφησης παρέδωσε ένα προϊόν που δείχνει 148.360 στρέμματα καμένης έκτασης, εκ των οποίων 495 στρέμματα κτιρίων κατοικιών και 55.150 στρέμματα πολύτιμων δασών καταστράφηκαν.

Πηγή: Copernicus Observer
Περισσότερα: https://www.copernicus.eu/en/news/news/observer-unprecedented-mobilisation-copernicus-ems-during-2021-mediterranean-wildfire