Ενέργεια
Η φυσική μεταβλητότητα του κλίματος και η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή επηρεάζουν κάθε πτυχή του ενεργειακού τομέα: ζήτηση, προσφορά, και υποδομές που διασφαλίζουν ασφαλείς και αξιόπιστες λειτουργίες. Οι υπηρεσίες για το κλίμα και τα δεδομένα των κλιματικών επιπτώσεων είναι ζωτικής σημασίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να αυξήσει την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε τουλάχιστον 42,5% της συνολικής κατανάλωσης έως το 2030 – σχεδόν διπλάσιο των επιπέδων του 2019. Το 2022 στην Ευρώπη η αιολική και η ηλιακή ενέργεια συμμετείχαν στο 22,3% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τα ορυκτά καύσιμα (20%) και την παραγωγή ενέργειας από άνθρακα (16%), εν μέρει λόγω της μεγάλης αύξησης της χωρητικότητας ηλιακής ενέργειας, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση ηλεκτρικής ενέργειας- EMBER.
Επιπλέον, η ετήσια διαθέσιμη ηλιακή ακτινοβολία στο έδαφος το 2022 ήταν η υψηλότερη από την έναρξη των αρχείων το 1983, 4,9% πάνω από τον μέσο όρο της περιόδου 1991-2020. Αυτό υπογραμμίζει τη σημασία των μετεωρολογικών μεταβλητών: η επιφανειακή ηλιακή ακτινοβολία για τα φωτοβολταϊκά, η ταχύτητα του ανέμου για την αιολική ενέργεια, και η βροχόπτωση και η απορροή για την υδροηλεκτρική ενέργεια.
Γενικά, περισσότερη επιφανειακή ηλιακή ακτινοβολία είναι διαθέσιμη στη Νότια Ευρώπη λόγω της ζενίθιας γωνίας του ήλιου και της περιορισμένης νεφοκάλυψης. Το αιολικό δυναμικό είναι υψηλότερο πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό, ιδιαίτερα στις ακτές της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας αλλά και στο Αιγαίο Πέλαγος. Η υδροηλεκτρική ενέργεια συνδέεται άμεσα με την τοπογραφία της Ευρώπης.
Οι μετεωρολογικοί παράγοντες που οδηγούν το δυναμικό για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχουν μεγάλη εποχιακή μεταβλητότητα. Ο μηνιαίος μέσος όρος της ταχύτητας του ανέμου μπορεί να κυμαίνεται από –40% έως +80% του κλιματικού μέσου όρου, και η βροχόπτωση ±30%, όπως και η επιφανειακή ηλιακή ακτινοβολία περίπου ±15%. Ο ήλιος και ο άνεμος τείνουν να αλληλοσυμπληρώνονται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους: η ηλιακή ακτινοβολία είναι διαθέσιμη κυρίως το θερμό εξάμηνο του έτους, ενώ η ένταση του ανέμου είναι συνήθως μεγαλύτερη τον χειμώνα. Από το 1991, η επιφανειακή ηλιακή ακτινοβολία αυξάνεται συνεχώς, ενώ η ταχύτητα του ανέμου και η βροχόπτωση δεν παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική τάση.
Μέση ημερήσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ηλιακή φωτοβολταϊκή μονάδα 1 kW συνδεδεμένη στο δίκτυο για την περίοδο 1994–2018·(Global Solar Atlas 2.0) (β) Εκτίμηση της μέσης πυκνότητας αιολικής ενέργειας στα 100 m πάνω από το επίπεδο της επιφάνειας για την περίοδο 1998–2017 (Global Wind Atlas, v.3). (γ) Εκτίμηση δυνητικής υδροηλεκτρικής ενέργειας
Πυρηνική ενέργεια
Παγκοσμίως, οι διακοπές λειτουργίας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας λόγω δυσμενών κλιματικών συνθηκών έχουν αυξηθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Το 2021, οι αναφερόμενες απώλειες παραγωγής που σχετίζονται με τις καιρικές συνθήκες αντιπροσώπευαν περίπου το 0,33% της παγκόσμιας παραγωγής πυρηνικής ενέργειας. Οι χαμηλές ροές των ποταμών και οι αυξανόμενες και ακραίες θερμοκρασίες είναι οι κύριοι παράγοντες.
Κάτω από επιδεινωμένα κλιματικά σενάρια μακροπρόθεσμα, η Νότια Ευρώπη θα μπορούσε να δει μερικές από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες ποσοστιαίες αυξήσεις σε ακραίες θερμοκρασίες άνω των 40°C και σε αριθμό διαδοχικών ξηρών ημερών. Αυτό το αποτέλεσμα, ιδιαίτερα για πιθανές εγκαταστάσεις πυρηνικών σταθμών στη Νότια Ευρώπη, υπογραμμίζει την ανάγκη θέσπισης διατάξεων προσαρμογής που να συνδέονται με αυστηρές αναθεωρήσεις ασφάλειας, εάν ληφθεί η απόφαση ότι οι μονάδες πρέπει να συνεχίσουν να λειτουργούν.
Πηγή: Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός – WMO (World Meteorological Organization)
