Στο προηγούμενο (Α) μέρος παρουσιάστηκε συνοπτικά η νέα διαδραστική έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) για την αποτύπωση των κλιματικών κινδύνων που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη στο μέλλον, η οποία παρέχει μια ενημερωμένη επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο αλλάζουν οι κλιματικοί κίνδυνοι στις διάφορες περιοχές της Ευρώπης. H έκθεση εξετάζει ένα προσεκτικά επιλεγμένο σύνολο δεικτών που καλύπτουν τους κύριους κινδύνους που σχετίζονται με το κλίμα για την Ευρώπη. Αυτοί οι 32 δείκτες είναι οργανωμένοι σύμφωνα με 16 κινδύνους και ομαδοποιούνται σε έξι κατηγορίες σύμφωνα με τους «οδηγούς των κλιματικών επιπτώσεων» που εγκρίθηκαν στην Έκτη Έκθεση Αξιολόγησης της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC).

Στο μέρος αυτό εξετάζεται ο δείκτης “Mέση θερμοκρασία”, ο οποίος μαζί με τους δείκτες “μέρες καλλιέργειας” (growing days), “μέρες θέρμανσης” (heating days), “μέρες ψύξης” (cooling days), συνθέτουν την κατάσταση του κλιματικού κινδύνου “μέσης θερμοκρασίας αέρα” (Mean Air Temperature), που μαζί με τους κινδύνους “υπερβολική ζέστη” (Extreme Heat), και “Παγετός” (Frost), συνιστούν την κατηγορία “Ζέστη και Κρύο”(HEAT and COLD).

Η μέση θερμοκρασία του αέρα στην επιφάνεια δίνει ένα σαφές και σταθερό μήνυμα της παγκόσμιας και περιφερειακής κλιματικής αλλαγής. Έχει άμεσο αντίκτυπο στα φυσικά οικοσυστήματα, τη γεωργία και την ανθρώπινη υγεία και ευημερία. Η άνοδος της θερμοκρασίας επηρεάζει όλους τους τύπους οικοσυστημάτων μέσω των αλλαγών στην κατανομή των ειδών και στη δομή του πληθυσμού και αυξάνει τον κίνδυνο εξαφάνισης των ειδών. Οι αλλαγές μπορούν να επηρεάσουν τις λειτουργίες ενός οικοσυστήματος, όπως η αποθήκευση άνθρακα, και να επηρεάσουν την παραγωγή καλλιεργειών. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο ξηρών συνθηκών και ξηρασίας.

Σύμφωνα με την έκθεση, όλες οι περιοχές της Ευρώπης γνώρισαν αύξηση της θερμοκρασίας, η οποία προβλέπεται να συνεχιστεί στο μέλλον. Μέχρι το τέλος του αιώνα, η Ευρώπη στο σύνολό της και οι τρεις υποπεριοχές της (Βόρεια, Κεντρική, Νότια), αναμένεται να αντιμετωπίσουν περαιτέρω θέρμανση μεταξύ 1,5 °C κατ’ ανώτατο όριο (σενάριο χαμηλών εκπομπών) και 4,5 °C (σενάριο υψηλών εκπομπών).

Σχετικά με τον δείκτη “Μέσης Θερμοκρασίας (Mean Temperature)

Ο δείκτης μέσης θερμοκρασίας είναι ένας βασικός δείκτης που αντιπροσωπεύει τη μέση θερμοκρασία του αέρα σε διαφορετικές χρονικές κλίμακες (π.χ. εποχιακά ή ετησίως). Ο δείκτης αυτός βασίζεται σε εξαιρετικά ολοκληρωμένα σύνολα δεδομένων για προηγούμενες, παρούσες και μελλοντικές περιόδους που λαμβάνονται τόσο από παρατηρήσεις όσο και από προσομοιώσεις μοντέλων.

Οι αλλαγές στην ετήσια μέση θερμοκρασία χρησιμοποιούνται συχνά ως βασικός δείκτης για τις περιφερειακές εκτιμήσεις της κλιματικής αλλαγής, καθώς μπορούν να χρησιμεύσουν στην υπόδειξη των αλλαγών σε διάφορους κινδύνους που σχετίζονται με τη ζέστη και το κρύο. Επίσης, οι αλλαγές στην εποχιακή μέση θερμοκρασία έχουν άμεση σχέση με πολλές εφαρμογές σε τομείς, όπως η γεωργία, η διαχείριση των δασών και των οικοσυστημάτων και η κατανάλωση ενέργειας. Επιπλέον, μια αύξηση της μέσης θερμοκρασίας μαζί με αυξήσεις στις συγκεντρώσεις CO2 και τη σχετική υγρασία μπορεί να προκαλέσει διάβρωση κτιρίων και υποδομών που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή.

• Προηγούμενες και προβλεπόμενες τάσεις

Οι μαύρες γραμμές στα γραφήματα αριστερά δείχνουν τις ετήσιες τιμές για την περίοδο 1950-2020 και οι διακεκομμένες οριζόντιες γραμμές δείχνουν τις μέσες τιμές για την περίοδο 1986-2005. Οι συμπαγείς γκρι, μπλε, κίτρινες και κόκκινες γραμμές αντιπροσωπεύουν τη διάμεσο του συνόλου των προσομοιώσεων των μοντέλων για την ιστορική περίοδο και σε σενάρια χαμηλών, μεσαίων και υψηλών εκπομπών (RCP2.6, RCP4.5 και RCP8.5, αντίστοιχα) . Οι σκιασμένες περιοχές δείχνουν τις περιοχές του 15% και του 85% των εκτιμήσεων των μοντέλων. Το μέγεθος του συνόλου μοντέλων που χρησιμοποιείται για κάθε σενάριο φαίνεται από τους έγχρωμους αριθμούς στην επάνω δεξιά γωνία.

Η πανευρωπαϊκή θερμοκρασία προβλέπεται να αυξηθεί κατά λιγότερο από 1,5 °C, για το σενάριο χαμηλών εκπομπών (RCP 2,6) και περίπου 4,5 °C, για το σενάριο υψηλών εκπομπών (RCP8,5), μέχρι το τέλος του αιώνα, ως προς την περίοδο αναφοράς 1986-2005. Οι προβλεπόμενες αλλαγές στην ετήσια μέση θερμοκρασία είναι παρόμοιες και στις τρεις ευρωπαϊκές υποπεριοχές. Μπορεί να εμφανιστούν μεγαλύτερες παραλλαγές σε μικρότερες περιοχές και σε μεμονωμένες εποχές.

 

 

Χάρτες των εκτιμώμενων μελλοντικών τιμών της μέσης θερμοκρασίας και των αλλαγών της στην Ευρώπη, υπό τα τρία σενάρια εκπομπών σύμφωνα με τις οδηγίες IPCC: χαμηλες RCP 2.6 (αριστερά), μεσαίες RCP 4,5 (κέντρο) και υψηλές RCP 8.5 (δεξιά). Ο επάνω χάρτης εμφανίζει τις μέσες τιμές 1986-2005. Η κεντρική γραμμή και η κάτω σειρά δείχνουν τις προβλεπόμενες τιμές και τις προβλεπόμενες αλλαγές, αντίστοιχα, του 15% και του 85% των εκτιμήσεων των μοντέλων για τα αντίστοιχα σεναρίων εκπομπών για το εγγύς (2041-2060) και το απώτερο μέλλον (2081-2100).

 

Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος- ΕΟΠ (European Environment Agency)

Περισσότερα:

ΕΕΑ: Heat and cold

Climate Adapt – EEA Overview list of all indices

EEA- what will the future bring when it comes to climate hazards?- Overview