Η Ευρωπαϊκή Κατάσταση του Κλίματος –ESOTC 2021 (Εuropean State of Climate 2021) είναι η πέμπτη από μια σειρά ετήσιων εκθέσεων, που συνήθως δημοσιεύονται τον Απρίλιο κάθε έτους. Η έκθεση ESOTC 2021 περιλαμβάνει μια σύντομη επισκόπηση του παγκόσμιου πλαισίου κατά τη διάρκεια του έτους, μια πιο ολοκληρωμένη επισκόπηση των συνθηκών στην Ευρώπη και μια εστίαση στην Αρκτική. Παρέχει λεπτομερή ανάλυση, με περιγραφές κλιματικών συνθηκών και γεγονότων, και διερευνά βασικές κλιματικές μεταβλητές.
Οι κλιματικές μεταβλητές για την Ευρώπη που παρουσιάζονται στο μέρος αυτό είναι: η θερμοκρασία, ο υετός, η υγρασία του εδάφους και η θερμική και ψυχρή καταπόνηση
Θερμοκρασία
Η καλοκαιρινή θερμοκρασία για την Ευρώπη το προηγούμενο έτος ήταν η υψηλότερη που έχει καταγραφεί
Το 2021 ήταν πολύ πιο κρύο από τα πιο πρόσφατα χρόνια, αλλά παρόλα αυτά ήταν περίπου 0,15-0,25 βαθμούς Κελσίου θερμότερο από το μέσο όρο για την Ευρώπη. Οι υψηλότερες αποκλίσεις θερμοκρασίας εντοπίστηκαν στη Μαύρη Θάλασσα, στη νοτιοανατολική Ευρώπη και στη δυτική Ρωσία. Η Σκανδιναβία και, σε μικρότερο βαθμό, η Κεντρική Ευρώπη ήταν πιο ψυχρές από τον μέσο όρο.
Ο χειμώνας, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 2021 ήταν θερμότερα από τον μέσο όρο. Η άνοιξη ήταν σχετικά ψυχρή στους 0,4-0,5 βαθμούς κάτω από το μέσο όρο.
Εποχιακές αποκλίσεις για το χειμώνα, την άνοιξη, το καλοκαίρι και το φθινόπωρο 2021 των ημερήσιων ελάχιστων (αριστερά) και μέγιστων (δεξιά) επιφανειακών θερμοκρασιών αέρα, σε σχέση με τον αντίστοιχο εποχιακό μέσο όρο για την περίοδο αναφοράς 1991–2020. Οι χειμερινές τιμές αφορούν τον Δεκέμβριο 2020 – Φεβρουάριο 2021. Σύνολο δεδομένων: E-OBS. Πηγή: C3S/ECMWF/KNMI.
Οι ετήσιες θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας σε όλη την Ευρώπη για το 2021, το κατέταξαν μεταξύ της έκτης και της όγδοης θερμότερης χρονιάς που έχει καταγραφεί. Τον Ιούνιο και τον Ιούλιο, τμήματα της Βαλτικής Θάλασσας είχαν θερμοκρασίες στην επιφάνεια της θάλασσας πάνω από 5 βαθμούς πάνω από το μέσο όρο.
Παγετός στα τέλη της Άνοιξης του 2021: γρήγορη εναλλαγή από ασυνήθιστα ζεστές σε ασυνήθιστα χαμηλές θερμοκρασίες.
Υψηλότερες θερμοκρασίες παρατηρήθηκαν νωρίτερα από το συνηθισμένο μέσα στο έτος, σε πολλά μέρη της Ευρώπης, με πολλά ημερήσια μέγιστα ρεκόρ να καταρρίπτονται τον Μάρτιο. Αυτή η ζέστη ήταν διαρκείας: σε ορισμένες περιοχές, η ημερήσια μέγιστη θερμοκρασία ήταν τουλάχιστον 10 βαθμοί Κελσίου για περιόδους άνω των δέκα ημερών. Ωστόσο, μόλις μια εβδομάδα αφότου σημειώθηκαν θερμοκρασιακά ρεκόρ, στις αρχές Απριλίου και καθώς εισήλθαν ψυχρές αέριες μάζες, οι θερμοκρασίες έπεσαν πολύ κάτω από το μηδέν.
Οι υψηλές θερμοκρασίες διαρκείας είχαν προκαλέσει την έναρξη της καλλιεργητικής περιόδου, πράγμα που σημαίνει ότι η βλάστηση βρισκόταν σε ευάλωτο στάδιο ανάπτυξης. Ο παγετός που ακολούθησε, είχε ως αποτέλεσμα μεγάλες ζημιές σε αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα σε μια περιοχή που εκτείνεται από τη Γαλλία έως τη Βόρεια Ελλάδα.
Υετός
Πιο υγρές συνθήκες επικράτησαν τον Ιανουάριο, ενώ τον Μάρτιο σημειώθηκαν οι πιο αρνητικές αποκλίσεις.
Αν και το 2021 ως έτος σημειώθηκαν βροχοπτώσεις κοντά στις μέσες τιμές, υπήρξε διακύμανση μεταξύ των μηνών. Ο Ιανουάριος ήταν ο πιο υγρός μήνας του έτους.
Στο μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης, ο αριθμός των υγρών ημερών ήταν υψηλότερος από τον μέσο όρο, αν και παρατηρήθηκαν μικρότερες ποσότητες βροχοπτώσεων αυτές τις ημέρες. Στο μεγαλύτερο μέρος της Σκανδιναβίας και σε περιοχές γύρω από τη Βαλτική Θάλασσα σημειώθηκαν λιγότερες υγρές ημέρες.
Οι έντονες βροχοπτώσεις τον Ιούλιο που προκάλεσαν σημαντικές πλημμύρες στη δυτική Ευρώπη επηρέασαν αισθητά τις μέσες τιμές των καλοκαιρινών βροχοπτώσεων και την υγρασία του εδάφους.
Υγρασία εδάφους
Για το σύνολο του έτους, οι συνθήκες υγρασίας του εδάφους σε όλη την Ευρώπη ήταν κοντά στον μέσο όρο. Τους περισσότερους μήνες η υγρασία του εδάφους ήταν κάτω του μέσου όρου, με τον Ιούλιο να έχει τη μεγαλύτερη αρνητική απόκλιση και τον Αύγουστο να έχει τη μεγαλύτερη θετική απόκλιση.
Οι συνθήκες κάτω του μέσου όρου ήταν πιο σημαντικές σε περιοχές της Ρωσίας στα δυτικά των Ουραλίων, ενώ μια ευρεία περιοχή με κέντρο το Βέλγιο, τη δυτική Γερμανία και την Ολλανδία είχε συνθήκες υγρασίας του εδάφους άνω του μέσου όρου. Η μεγαλύτερη θετική απόκλιση σημειώθηκε στην ανατολική Ισπανία. Αυτό το μοτίβο αντίθεσης στην υγρασία του εδάφους παρέμεινε καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά ήταν πιο εντυπωσιακό το καλοκαίρι.
Καταπόνηση ζέστης και ψύχους (Heat and Cold Stress)
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η νότια Ευρώπη σημείωσε αριθμό ρεκόρ ημερών με «ακραία θερμική καταπόνηση». Επιπλέον, η περιοχή που υπέστη «ισχυρή θερμική καταπόνηση» ήταν τουλάχιστον διπλάσια από τον μέσο όρο.
Οι περιοχές που παρουσίασαν ισχυρούς καύσωνες κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού παρουσίασαν ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα θερμικής καταπόνησης, η βορειοανατολική Ευρώπη τον Ιούνιο και η περιοχή της Μεσογείου τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
Σε περιοχές της βόρειας Ευρώπης, ο αριθμός των χειμερινών ημερών με καταπόνηση ψύχους έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου, αν και τον χειμώνα του 2021 τα επίπεδα καταπόνησης ψύχους ήταν γενικά γύρω στο μέσο όρο.
