Ο δορυφόρος Arctic Weather Satellite (AWS) εκτοξεύτηκε στις 16 Αυγούστου του 2024 με έναν πύραυλο Falcon 9, μετά από μια ταχύτατη φάση ανάπτυξης από την European Space Agency (ESA) και τους βιομηχανικούς της εταίρους – μόλις 36 μήνες. O AWS σχεδιάστηκε με βάση τις απαιτήσεις που συνέλεξε η European Organisation for the Exploitation of Meteorological Satellites (EUMETSAT) από τους χρήστες των δεδομένων της. Η ποιότητα των δεδομένων του AWS θα εξεταστεί προσεκτικά από τα κράτη μέλη της EUMETSAT ως ένα από τα σημαντικά στοιχεία στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τον επόμενο αστερισμό δορυφόρων, που αναμένεται στα μέσα του 2025. Ο αστερισμός, που ονομάζεται «EUMETSAT Polar System (EPS)-Sterna» (διαβάστε σχετικό μας άρθρο εδώ) θα αποτελείται από 6 μικρούς δορυφόρους παρόμοιους με τον AWS που θα τεθούν σε τροχιές γύρω από τη Γη σε τρία διαφορετικά επίπεδα, για 13 χρόνια, ξεκινώντας από το 2029.
Το ραδιόμετρο μικροκυμάτων 19 καναλιών του δορυφόρου, μπορεί να διεισδύει στην ατμόσφαιρα και να παρέχει λεπτομερή προφίλ θερμοκρασίας και υγρασίας σε όλες τις καιρικές συνθήκες. Παρά το όνομά του, ο Arctic Weather Satellite μετρά τη θερμοκρασία και την υγρασία σε διάφορα υψόμετρα σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, τα δεδομένα υγρασίας είναι ιδιαίτερα πολύτιμα για την πρόγνωση του καιρού στην Αρκτική, καθώς οι ποσότητες των υδρατμών μπορεί να αλλάξουν γρήγορα σε αυτήν την περιοχή.
Ένα περίπου μήνα μετά την εκτόξευσή του, ο AWS έδωσε τις πρώτες του εικόνες, οι οποίες καταγράφουν την καταιγίδα Boris (διαβάστε περισσότερα εδώ και εδώ), η οποία έχει προκαλέσει σημαντικές καταστροφές και απώλειες ζωών σε όλη την Κεντρική Ευρώπη. Παρ’ ότι ο AWS εξακολουθεί να υποβάλλεται σε αυστηρές δοκιμές των συστημάτων του, στις 14 Σεπτεμβρίου 2024 οι μηχανικοί του προσάρμοσαν το πρόγραμμα δοκιμών τους για να αξιολογήσουν πόσο καλά ο δορυφόρος θα μπορούσε να καταγράψει το αποτύπωμα της καταιγίδας Boris.
Στο animation της Εικόνας 1 παρουσιάζονται οι ποσότητες υγρασίας σε διάφορα επίπεδα. Οι μετρήσεις εμφανίζονται με όρους «θερμοκρασίας φωτεινότητας», με τις χαμηλότερες τιμές (που απεικονίζονται με μπλε χρώμα) να υποδεικνύουν υψηλότερα επίπεδα υγρασίας. Οι καταγραφές γίνονται κάθε 1 km ύψους μέσα στην ατμόσφαιρα, και εκτείνονται από το 1 km έως τα 7 km πάνω από την επιφάνεια της Γης. Οι καταρρακτώδεις βροχοπτώσεις από την καταιγίδα Boris είναι ιδιαίτερα εμφανείς ως σκούρες μπλε περιοχές χαμηλά στην ατμόσφαιρα πάνω από την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και την Πολωνία.
Εικόνα 1. Οι πρώτες εικόνες του AWS καταγράφουν την καταιγίδα Boris
Το animation της Εικόνας 2, χρησιμοποιεί δεδομένα καταγραφών της 5 Σεπτεμβρίου 2024 και παρέχει μια ευρύτερη άποψη των ποσοτήτων υγρασίας, (και πάλι ως θερμοκρασίες φωτεινότητας) και καταγράφει μια άλλη καταιγίδα πάνω από την Αρκτική, μεταξύ Γροιλανδίας και Σβάλμπαρντ. Παρουσιάζεται η υγρασία σε υψόμετρο 1 km, αλλά συνδυάζει δεδομένα από πολλά περάσματα του AWS πάνω από την περιοχή εκείνη την ημέρα.
Εικόνα 3. Καταιγίδα πάνω από την Ακτή Ελεφαντοστού
Για το animation της Εικόνας 3 χρησιμοποιούνται δεδομένα της 27ης Αυγούστου 2024, όταν το ραδιόμετρο του Arctic Weather Satellite είχε ενεργοποιηθεί για πρώτη φορά. Απαθανατίστηκε με εντυπωσιακό τρόπο μια καταιγίδα πάνω από την Ακτή Ελεφαντοστού στη Δυτική Αφρική. Τα δεδομένα που προέρχονται από σαρώσεις σε διαφορετικά υψόμετρα συνδυάστηκαν με μια εικόνα της ίδιας καταιγίδας από τον πρώτο Ευρωπαϊκό γεωστατικό δορυφόρο τρίτης Meteosat Third Generation – Imager 1 (MTG-I1).
Εικόνα 2. Καταιγίδα στην Αρκτική καταγράφεται από τον AWS
Ο διευθυντής του προγράμματος Arctic Weather Satellite της ESA, Ville Kangas, δήλωσε: «Αν και βρισκόμαστε ακόμη στη διαδικασία επιχειρησιακής ενεργοποίησης του δορυφόρου, τα αρχικά αποτελέσματα έχουν ήδη ξεπεράσει τις προσδοκίες μας.».
«Το όργανο δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί και οι παράμετροι βαθμονόμησης συνεχίζουν να ρυθμίζονται – ωστόσο αυτές οι εικόνες δείχνουν ξεκάθαρα τη μοναδική ικανότητα του AWS να καταγράφει τη δραστηριότητα μιας καταιγίδας σε διαφορετικά ύψη, μέσα από σύννεφα και βροχή, κάτι που δεν είναι εφικτό με άλλα δορυφορικά όργανα που καταγράφουν στο οπτικό ή υπέρυθρο μέρος τους ηλεκτρομαγνητικού φάσματος».
Πηγές άρθρου και εικόνων: Safe trip AWS! & Arctic Weather Satellite’s first images capture Storm Boris
