Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη παραμένει πολύ πάνω από τα συνιστώμενα επίπεδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), αποτελώντας σημαντική απειλή για την υγεία μας. Σύμφωνα με την τελευταία αξιολόγηση της υγείας της ποιότητας του αέρα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ) που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, 253.000 θάνατοι θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί στην ΕΕ εάν οι συγκεντρώσεις λεπτών σωματιδίων πληρούσαν τις συστάσεις του ΠΟΥ. Η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί ή επιδεινώνει ορισμένες ασθένειες όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, οι καρδιακές παθήσεις, το άσθμα και ο διαβήτης σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις στην υγεία.
Η αξιολόγηση του ΕΟΠ με τίτλο «Βλάβες στην ανθρώπινη υγεία από την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ευρώπη: επιβάρυνση των νόσων 2023» παρουσιάζει τις τελευταίες πληροφορίες, εκτιμώμενες για το έτος 2021, σχετικά με τις βλάβες στην ανθρώπινη υγεία που προκαλούνται από τρεις βασικούς ατμοσφαιρικούς ρύπους: λεπτά σωματίδια, διοξείδιο του αζώτου και όζον.
Μεταξύ των ετών 2005 και 2021, ο αριθμός των θανάτων στην ΕΕ που αποδίδονται στα λεπτά αιωρούμενα σωματίδια (PM2.5), έναν από τους πιο επιβλαβείς ατμοσφαιρικούς ρύπους, μειώθηκε κατά 41%. Ωστόσο, η ατμοσφαιρική ρύπανση εξακολουθεί να είναι ο κορυφαίος περιβαλλοντικός κίνδυνος για τους Ευρωπαίους -ακολουθούμενη από άλλους παράγοντες όπως η έκθεση στον θόρυβο, τα χημικά και οι αυξανόμενες επιπτώσεις των καύσωνα που σχετίζονται με το κλίμα στην υγεία- προκαλώντας χρόνιες ασθένειες και αποδιδόμενους θανάτους, ειδικά σε πόλεις και αστικές περιοχές.
Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του ΕΟΠ, τουλάχιστον 253.000 θάνατοι στην ΕΕ το 2021 οφείλονταν σε έκθεση σε ρύπανση από λεπτά σωματίδια (PM2.5) πάνω από τη συνιστώμενη συγκέντρωση 5 μg/m3 του ΠΟΥ. Η ρύπανση από το διοξείδιο του αζώτου οδήγησε σε 52.000 θανάτους και η βραχυπρόθεσμη έκθεση στο όζον οδήγησε σε 22.000 αποδιδόμενους θανάτους στην ΕΕ. Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί επίσης προβλήματα στηνυγεία και προσθέτει σημαντικό κόστος στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Αυτές οι συνιστώμενες συγκεντρώσεις του ΠΟΥ καθορίζονται με βάση το επίπεδο ρύπανσης πάνω από το οποίο υπάρχουν σαφείς ενδείξεις σχετικών επιπτώσεων στην υγεία.
Για ορισμένες ασθένειες, όπως η ισχαιμική καρδιοπάθεια και ο καρκίνος, η πλειονότητα της επιβάρυνσης για την υγεία συνδέεται με θανάτους, αλλά για άλλες ασθένειες όπως ο διαβήτης και το άσθμα, υπάρχει επίσης σημαντική επιβάρυνση για την υγεία που συνδέεται με τις επιπτώσεις αυτών των ασθενειών τυπικά για πολλά χρόνια ή δεκαετίες. Επομένως, όταν εξετάζουμε τις επιπτώσεις της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία, είναι σημαντικό όχι μόνο να επικεντρωθούμε στους αποδιδόμενους θανάτους αλλά και στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις που μπορούν να έχουν αυτές οι ασθένειες στην καθημερινή ποιότητα ζωής των ευρωπαίων πολιτών.
Από τις θεωρούμενες ασθένειες που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση, από την έκθεση σε λεπτά σωματίδια (PM2.5), η μεγαλύτερη επιβάρυνση για την υγεία προκαλείται από ισχαιμική καρδιοπάθεια, ακολουθούμενη από εγκεφαλικό επεισόδιο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρκίνο του πνεύμονα και άσθμα. Στην περίπτωση του διοξειδίου του αζώτου και των τριών ασθενειών που εξετάστηκαν, η μεγαλύτερη επιβάρυνση για την υγεία προκλήθηκε από σακχαρώδη διαβήτη, ακολουθούμενο από το εγκεφαλικό επεισόδιο και το άσθμα.
Πηγή: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος – European Environment Agency
εικόνα εξώφυλλου από rawpixel.com/ freepik
