Το φθινόπωρο του 2023 (μέχρι και τις 10/11) για την Ελλάδα χαρακτηρίζεται κυρίως από την απουσία βροχοπτώσεων (στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας) και χιονοπτώσεων στα ορεινά, καθώς και από τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες για την εποχή που επικράτησαν τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο και τις πρώτες ημέρες του Νοεμβρίου [1][2][3]. Η θερμοκρασία στο 80% των ημερών του φθινοπώρου κατά μέσο όρο στην Ελλάδα, κυμάνθηκε αρκετά πάνω από τα κανονικά για την εποχή επίπεδα, κυρίως στη Βόρεια και Κεντρική Ελλάδα. Επίσης, είναι σημαντικό να σημειωθεί πως για πρώτη φορά στις καταγραφές, δεν σημειώθηκε ελάχιστη θερμοκρασία κάτω από 0°C για τον μήνα Οκτώβριο σε κανένα μετεωρολογικό σταθμό του δικτύου του Ε.Α.Α/meteo.gr, ακόμη και σε πολύ μεγάλα υψόμετρα (>2100 μ).
Ως εκ τούτου, οι υψηλές θερμοκρασίες, η απουσία σημαντικών βροχοπτώσεων και η έλλειψη ημερών με παγετό (θερμοκρασία κάτω από 0°C), συντέλεσαν στο γεγονός τα περισσότερα φυλλοβόλα δέντρα να κρατήσουν τα φύλλα τους περισσότερες ημέρες από το κανονικό.
Στις παρακάτω δορυφορικές εικόνες παρουσιάζεται το φύλλωμα του φθινοπώρου 2023 σε μερικά από τα υψηλότερα βουνά της Μακεδονίας και της Ηπείρου, όπως ήταν ορατό απο τις δορυφορικές εικόνες που ελήφθησαν από την αποστολή Copernicus Sentinel-2 στις 9 Νοεμβρίου 2023. Παρατηρείται πως ακόμη το φύλλωμα δεν εναρμονίζεται πλήρως με την εποχή του, ενώ ελάχιστο χιόνι παρατηρείται σε σημεία στον Όλυμπο και στον Γράμμο.
Οι αποχρώσεις του πορτοκαλί και του κόκκινου εξαρτώνται κυρίως από τον τοπικό καιρό, το υψόμετρο και τον προσανατολισμό των πλαγιών.
Δεν ξεχνάμε πως τα βουνά και τα δάση μας είναι πολύτιμα για το περιβάλλον, καθώς το δάσος [4]:
- Διαμορφώνει το κλίμα. Το δάσος επιδρά στη θερμοκρασία του αέρα και του εδάφους.
- Συμβάλλει στον κύκλο του Οξυγόνου. Η καθαρή παραγωγή οξυγόνου είναι σχεδόν δεκαπλάσια από οποιοδήποτε άλλο οικοσύστημα.
- Συμβάλλει στη ροή του διοξειδίου του άνθρακα. Οι παραγωγοί καταναλώνουν διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα για τη φωτοσύνθεση. Παρόλα αυτά η συγκέντρωσή του αυξάνεται, λόγω της συνεχούς αύξησης της κατανάλωσης υγρών και στερεών καυσίμων.
- Απορρυπαίνει και μειώνει το θόρυβο.
- Συμμετέχει στον κύκλο του νερού (Υδρολογικός κύκλος). Το δάσος αποτρέπει τις πλημμύρες και ταυτόχρονα εμπλουτίζει τον υπόγειο υδροφορέα. Το δασικό έδαφος έχει μεγάλη ταμιευτική ικανότητα, αφού συγκρατεί το νερό κατά την περίοδο των βροχών και το αποδίδει κατά την περίοδο της ανομβρίας διατηρώντας σταθερή την παροχή των πηγών.
- Προστατεύει το έδαφος από τη διάβρωση. Το δάσος ασκεί πολύ μεγάλη επίδραση στην προστασία του εδάφους από τη διάβρωση και συνεπώς από την υποβάθμιση και την ερημοποίηση, συνέπειες που έχουμε γνωρίσει στη χώρα μας
- Συμβάλλει στη βιοποικιλότητα. Το δάσος εξασφαλίζει κατάλληλες συνθήκες για την προστασία, διατροφή και διατήρηση πολλών ζωικών οργανισμών – πανίδα- και δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για τη διατήρηση διαφόρων φυτικών ειδών, δηλαδή τη χλωρίδα.
- Προσφέρει εκπαίδευση και αναψυχή. Το δάσος μπορεί να γίνει χώρος-πεδίο εφαρμογής της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Οι μαθητές έρχονται σε επαφή με τη ζωή του δάσους, παρατηρούν, καταγράφουν, αισθάνονται, παίζουν, εξιχνιάζουν, γνωρίζουν, μαθαίνουν. Αυτό μπορεί να τους βοηθήσει να αναπτύξουν υπεύθυνες στάσεις και συμπεριφορές απέναντι στο περιβάλλον.
Εικόνα 1. Δορυφορική εικόνα του δορυφόρου Sentinel2/Copernicus από τους ορεινούς όγκους του Βιτσίου και του Βαρνούντα στην περιοχή της Φλώρινας στις 9 Νοεμβρίου 2023.
Εικόνα 2. Δορυφορική εικόνα του δορυφόρου Sentinel2/Copernicus από τους ορεινούς όγκους της Τύμφης και μέρους της Βόρειας Πίνδου στις 9 Νοεμβρίου 2023.
Εικόνα 3. Δορυφορική εικόνα του δορυφόρου Sentinel2/Copernicus από τον ορεινό όγκο του Γράμμου στις 9 Νοεμβρίου 2023.
Εικόνα 4. Δορυφορική εικόνα του δορυφόρου Sentinel2/Copernicus από τον Όλυμπο στην περιοχή της Πιερίας στις 9 Νοεμβρίου 2023.
Πηγή: Sentinel2/Copernicus
[1] Σεπτέμβριος 2023: Ο πιο θερμός στα χρονικά σε Ευρώπη και Παγκοσμίως
[4] Προγράμματα ανοικτών Περιβαλλοντικών τάξεων «ΚΑΛΛΙΣΤΩ», ΔΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ
