Ο Lightning Imager του Ευρωπαϊκού μετεωρολογικού δορυφόρου Meteosat Third Generation – Imager 1 (MTG-I1) είναι ένα σημαντικό νέο εργαλείο για την πρόβλεψη ταχέως εξελισσόμενων ακραίων καιρικών φαινομένων. Στις 14:07 της 14ης Αυγούστου 2023, οι ειδικοί στον έλεγχο και στη ρύθμιση του οργάνου εντόπισαν με έκπληξη μια παράξενη λωρίδα φωτός να διασχίζει το οπτικό πεδίο των τεσσάρων καμερών υψηλής ανάλυσης του.

«Γνωρίζαμε ότι αυτό δεν θα μπορούσε να προέρχεται από κεραυνική δραστηριότητα, επειδή ήταν μια ευθεία γραμμή που διέσχισε το οπτικό μας πεδίο προς της Γη σε μόλις 20 δευτερόλεπτα», δήλωσε ο Fabian Müller, μηχανικός συστημάτων οπτικών οργάνων της EUMETSAT, του οποίου τα καθήκοντα εστιάζουν στα όργανα των Lightning Imager και Infrared Sounder της σειράς δορυφόρων MTG.

«Το όργανο ανιχνεύει πιθανές ηλεκτρικές εκκενώσεις στην ατμόσφαιρα ως εκλύσεις ενέργειας μπροστά από το σκοτεινότερο υπόβαθρο. Στην αρχή αναρωτηθήκαμε αν θα μπορούσε να ήταν ένας φωτεινός μετεωροειδής επειδή βρισκόμαστε στην περίοδο μεγιστοποίησης της βροχής μετεωριτών των Περσειδών».

Ωστόσο, κατά την ανάλυση των δεδομένων, οι ειδικοί είδαν ότι το αντικείμενο ήταν στην πραγματικότητα σκοτεινό και σκίαζε την ακτινοβολία της Γης κατά την τροχιά του. Το γεγονός αυτό έθετε το ερώτημα πώς ένα σκοτεινό αντικείμενο θα μπορούσε να είχε κάνει το όργανο να καταγράφει ενεργειακές εκλύσεις;

«Ο Lightning Imager σχεδιάστηκε για να ανιχνεύει ακόμη και αμυδρές διαφορές στο φως που προέρχεται από τη Γη», εξηγεί ο Müller.

«Το κάνει αυτό κάθε χιλιοστό του δευτερολέπτου, επομένως ακόμη και ένα τόσο γρήγορα κινούμενο αντικείμενο δεν δημιουργεί πρόβλημα για το όργανο».

«Σε αυτή όμως τη συγκεκριμένη και σπάνια περίπτωση ενός σκοτεινού αντικειμένου που διασχίζει όλο το οπτικό πεδίο του οργάνου, οι κάμερες βλέπουν κάτι σκοτεινό (το αντικείμενο) και αμέσως μετά την μετακίνηση του αντικειμένου βλέπουν το πολύ πιο φωτεινό φόντο της Γης.

Αυτά τα διαδοχικά pixel στη διαδρομή του αντικειμένου έκαναν το όργανο για να καταγράψει μια ανίχνευση.”

Η ομάδα ήθελε επίσης να μάθει τι πραγματικά ήταν το «μυστήριο» αντικείμενο.

«Η απάντηση ήρθε όταν απευθυνθήκαμε στην Flight Dynamics Team της EUMETSAT, η οποία παρακολουθεί συνεχώς τους δορυφόρους και τα αντικείμενα που βρίσκονται σε τροχιά γύρω τους για να διασφαλίζει την αποφυγή συγκρούσεων των δορυφόρων με αυτά», είπε ο Müller. «Ταυτοποίησαν το αντικείμενο ως ένα κομμάτι από τα συντρίμμια ενός πύραυλου Proton K που εκτοξεύτηκε το 1991 από την τότε ΕΣΣΔ ως μέρος μιας αποστολής στρατιωτικών δορυφόρων».

Τα συντρίμμια του Proton K  έφτασαν σε απόσταση 36 χιλιομέτρων από τον MTG-I1, απόσταση η οποία είναι μεν σχετικά κοντά, δεν απαίτησε όμως ελιγμό για να μετακινηθεί ο δορυφόρος εκτός κινδύνου.

«Τα δεδομένα που παρέχονται του Lightning Imager θα χρησιμοποιηθούν στην παρακολούθηση και μελέτη των καταιγίδων σε όλη την Ευρώπη και την Αφρική», πρόσθεσε ο Müller. «Η επίλυση ακόμη και «μυστηρίων» όπως αυτό, μπορεί να βοηθήσει τους ειδικούς να συλλέξουν πολύτιμα δεδομένα όταν το όργανο τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία στις αρχές του επόμενου έτους».

Τα δεδομένα είναι προκαταρκτικά και δεν προορίζονται για επιχειρησιακή χρήση.

Πηγή άρθρου, εικόνων και βίντεο: EUMETSAT – EUMETSAT lightning data detectives make spooky discovery