Η κατάρρευση του στρώματος πάγου του παγετώνα αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την άνοδο της στάθμης της θάλασσας αυτόν τον αιώνα.
Ο παγετώνας Thwaites της Ανταρκτικής υποχωρεί γρήγορα καθώς τα θερμά νερά του ωκεανού αφαιρούν αργά τον πάγο του από κάτω, οδηγώντας σε ταχύτερη εκροή, περισσότερες ρωγμές και απειλή κατάρρευσης. Ο παγετώνας έκτασης 192.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, έχει το μέγεθος της Φλόριντα ή της Μεγάλης Βρετανίας και συμβάλλει επί του παρόντος στο 4% της ετήσιας παγκόσμιας αύξησης της στάθμης της θάλασσας. Κατά τα τελευταία 30 χρόνια διπλασιάστηκε η ταχύτητα εκροής του και ο παγετώνας έχει τόση ποσότητα νερού που αν καταρρεύσει μαζί με τους παρακείμενους παγετώνες, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της στάθμης της θάλασσας πάνω από 50 cm.
Ο Thwaites βρίσκεται στη Δυτική Ανταρκτική, και καταλήγει σε μια παγωμένη ακτογραμμή μήκους 120 χιλιομέτρων. Το ένα τρίτο του παγετώνα, κατά μήκος της ανατολικής πλευράς του, ρέει πιο αργά από τα υπόλοιπα – εμποδίζεται από μια πλωτή κρηπίδα πάγου, μια πλωτή προέκταση του παγετώνα που συγκρατείται στη θέση της από ένα υποθαλάσσιο ορεινό όγκο. Η κρηπίδα πάγου λειτουργεί σαν ένα αντιστήριγμα που εμποδίζει την ταχύτερη εκροή του πάγου. Ωστόσο το στήριγμα του πάγου που επιβραδύνει τους Thwaites δεν θα διαρκέσει για πολύ. H πλωτή επέκταση του παγετώνα Thwaites πιθανότατα θα επιβιώσει μόνο λίγα χρόνια ακόμη, σύμφωνα με τους επιστήμονες της διεθνούς ομάδας εργασίας International Thwaites Glacier Collaboration (ITGC) – η οποία είναι αφιερωμένη στη μελέτη του ευάλωτου παγετώνα- σε πρόσφατη ενημέρωση σε διάσκεψη της Αμερικανικής Ένωσης Γεωφυσικής.
Το θερμότερο νερό του ωκεανου που κυκλοφορεί κάτω από την πλωτή ανατολική πλευρά και απειλεί τη ζώνη “γείωσης” του παγετώνα, αλλά και η άντληση ζεστού νερού μέσω παλίρροιας και η κατάρρευση των απότομων βράχων πάγου που σχηματίζονται καθώς ο πάγος υποχωρεί, είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες οι οποίοι συντελούν σε πολύ γρήγορη υποχώρηση της πλωτής επέκτασης του τεράστιου παγετώνα.
Οι κρηπίδες πάγου διαδραματίζουν βασικό ρόλο στη δυναμική των θαλάσσιων στρωμάτων πάγου, στηρίζοντας τον πάγο και περιορίζοντας τους ρυθμούς ροής πάγου στους ωκεανούς. Αποκρινόμενες στην πρόσφατη κλιματική και ωκεάνια αλλαγή, οι πλωτές κρηπίδες πάγου που περιβάλλουν το στρώμα πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής έχουν αρχίσει να σπανε σε πολλά κομμάτια και να υποχωρούν, με σημαντικές επιπτώσεις στη σταθερότητα του στρώματος πάγου.
Εστιάζοντας στην ανατολική κρηπίδα του παγετώνα Thwaites και διερευνώντας τους μηχανισμούς κατάρρευσης της εναπομείνουσας προεξέχουσας πλωτής επέκτασης του παγετώνα Thwaites, μια πρόσφατη προδημοσίευση του επιστημονικού περιοδικού “Cryosphere” της Ευρωπαϊκής Ένωσης Γεωεπιστημών- EGU, αναφέρει ότι η ανατολική πλωτή Κρηπίδα πάγου του παγετώνα έχει υποστεί μια διαδικασία κατακερματισμού τα τελευταία πέντε χρόνια, η οποία περιλαμβάνει κατάρρευση κατά μήκος της μείζονος διατμητικής ζώνης, σχηματισμό ρωγμών εφελκυσμού στο κύριο σώμα της κρηπίδας και εκτόνωση των επιτραπέζιων πλευρών τόσο στα ανατολικά όσο και στα δυτικά.
Στην ίδια μελέτη σημειώνεται πως οι προσομοιώσεις μοντέλων δείχνουν ότι η πρόσθετη απώλεια πάγου ή αποδέσμευση της συγκεκριμένης κρηπίδας πάγου είναι απίθανο να προκαλέσει σημαντικά αυξημένη απώλεια πάγου από το στρώμα πάγου της Δυτικής Ανταρκτικής, ενω οι επιπτώσεις του κατακερματισμού από την απώλεια της κρηπίδας παραμένουν εξαιρετικά αβέβαιες.
Πηγή: Thwaitesglacier.org, Cooperative Institute for Research in Environmental Sciences at the University of Colorado Boulder, European Geosciences Union, A. Luckman Thwaites Science Blog
Περισσότερα:
EGU Blogs- What’s up on Thwaites Glacier?
EGU Blogs- Marine Ice Sheet Instability “For Dummies”
